Γράφει ο Κορωναίος Βασίλειος, Παθολόγος Εντατικολόγος, Υπεύθυνος Παθολογικού Τμήματος Κλινικής ΡΕΑ.

 

Υπέρταση ονομάζεται η κατάσταση στην οποία η αρτηριακή πίεση είναι αυξημένη. Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ. 150/95. Ο μεγαλύτερος αριθμός είναι η «συστολική» πίεση, που είναι γνωστή ως «μεγάλη » πίεση και ο μικρότερος η «διαστολική» ή «μικρή» πίεση. Η αρτηριακή πίεση μετριέται σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mmHg). Όταν συχνά για συντομία αναφέρουμε, π.χ. πίεση 13 με 8, σημαίνει πίεση 130/80 mmHg. Η διάγνωση της υπέρτασης τίθεται όταν η συστολική πίεση είναι σταθερά αυξημένη από 140 mmHg και πάνω , ή από 90 mmHg και πάνω η διαστολική ή και τα δύο.

Ποιες νόσους περιλαμβάνει η υπέρταση στην κύηση;

 

• Υπέρταση της κύησης

• Προεκλαμψία

• Χρόνια προυπάρχουσα υπέρταση

 

 

Υπέρταση της κύησης είναι η αυξημένη αρτηριακή πίεση ίση ή πάνω από 140/90 mmHg,  που εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα της κύησης σε γυναίκες χωρίς ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης. H υπέρταση μπορεί να εκδηλωθεί για πρώτη φορά μετά τον τοκετό, στην περίοδο της λοχείας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει αντιυπερτασική αγωγή με φάρμακα που επιτρέπονται στη κύηση. Κατά τη διάρκεια της κύησης, κάποιες γυναίκες με υπέρταση μπορεί να εμφανίσουν πρωτείνη στα ούρα ή άλλες εκδηλώσεις, που μαρτυρούν την ανάπτυξη προεκλαμψίας.

 

Η χρόνια υπέρταση προϋπάρχει της εγκυμοσύνης. Απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση, αφού οι γυναίκες με χρόνια υπέρταση μπορούν να έχουν μία φυσιολογική κύηση, αλλά είναι αυξημένου κινδύνου για την ανάπτυξη προεκλαμψίας, αποκόλλησης πλακούντα και για πρόωρο τοκετό.

 

 

Προεκλαμψία είναι ο συνδυασμός υπέρτασης και παρουσίας λευκώματος, δηλαδή πολλές πρωτεΐνες στα ούρα ή άλλες διαταραχές που εμφανίζονται μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Παλαιότερα ονομαζόταν τοξιναιμία.

Διακρίνεται σε ήπια προεκλαμψία, που είναι η πιο συχνή και σε σοβαρή προεκλαμψία, που μπορεί να είναι επικίνδυνη, τόσο για τη μητέρα, όσο και για το έμβρυο, εάν δεν υπάρξει η κατάλληλη αντιμετώπιση. Πρόκειται για μία συστηματική νόσο, όπου στη σοβαρή μορφή της, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά όργανα της γυναίκας, όπως την καρδιά, τους πνεύμονες, τους νεφρούς, το ήπαρ, καθώς και την πηκτικότητα του αίματος και το κεντρικό νευρικό σύστημα.

 

Αν και δε γνωρίζουμε ακριβώς τα αίτια, φαίνεται να υπάρχει ένα πρόβλημα στον πλακούντα που δεν λειτουργεί ικανοποιητικά και έτσι περιορίζει τη ροή αίματος προς το έμβρυο.

 

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προεκλαμψίας είναι:

• Πρώτη εγκυμοσύνη

• Υπέρταση της κύησης ή προεκλαμψία σε προηγούμενη εγκυμοσύνη

• Ιστορικό χρόνιας υπέρτασης, νεφρικής νόσου, διαβήτη, αυτοάνοσων παθήσεων

• Οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας (μητέρα ή αδελφή)

• Παχυσαρκία

• Ηλικία κάτω από τα 20 έτη ή πάνω από τα 40 έτη

 

 

Σε γυναίκες με πολλαπλούς προδιαθεσικούς παράγοντες για προεκλαμψία, μπορεί να βοηθήσει η προληπτική χορήγηση χαμηλής δόσης ασπιρίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Δεν υπάρχει άλλη αποδεδειγμένη μέθοδος πρόληψης.

 

 

Η προεκλαμψία εμφανίζεται κατά το δεύτερο μισό της κύησης. Οι περισσότερες γυναίκες με προεκλαμψία δεν έχουν κανένα σύμπτωμα, ιδιαίτερα όταν η προεκλαμψία είναι ήπιας μορφής. Το οίδημα που ενδέχεται να εμφανιστεί στο πρόσωπο και στα χέρια, δε θεωρείται αξιόπιστο σημείο για τη διάγνωση της προεκλαμψίας, δεδομένου ότι εμφανίζεται συχνά στην κύηση και σε γυναίκες χωρίς προεκλαμψία. Τα συχνότερα συμπτώματα, που μπορεί να υποδηλώνουν σοβαρή προεκλαμψία, είναι η επίμονη και έντονη κεφαλαλγία, διαταραχές της όρασης, όπως θαμπώματα κι αναλαμπές, μειωμένη ποσότητα ούρων, έντονο άλγος στην άνω κοιλία (πάνω από το συκώτι ή το στομάχι), ξαφνική και έντονη ναυτία και έμετοι μετά την 20η εβδομάδα, δύσπνοια. Εάν παρατηρήσετε τέτοια συμπτώματα και ιδιαίτερα αν σας εμφανίζονται για πρώτη φορά, θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με το θεράποντα ιατρό σας.

 

 

Είναι δύο διαφορετικές εκδηλώσεις της σοβαρής προεκλαμψίας. Το σύνδρομο HELLP αναφέρεται στην παρουσία σημαντικών διαταραχών του αίματος και του ήπατος. Η εκλαμψία είναι η εμφάνιση σπασμών σε γυναίκες με προεκλαμψία.

 

 

Η προεκλαμψία μπορεί να περιορίσει τη ροή του αίματος διαμέσου του πλακούντα, με αποτέλεσμα, το έμβρυο να λαμβάνει λιγότερο αίμα, οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες και να επηρεάζεται η ανάπτυξη του.

 

 

• Καθημερινή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης

• Παρακολούθηση για πιθανά συμπτώματα σοβαρής προεκλαμψίας

• Παρακολούθηση εργαστηριακών εξετάσεων από το αίμα και τα ούρα

• Παρακολούθηση παραμέτρων εμβρύου με υπερηχογράφημα και καρδιοτοκογράφημα

 

Συχνά στις έγκυες με επιδεινούμενη υπέρταση συνιστάται περιορισμένη σωματική δραστηριότητα ή και κλινοστατισμός. Δεν έχει αποδειχθεί με μελέτες ότι υπάρχει σημαντικό όφελος από την ελάττωση της σωματικής δραστηριότητας. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει το βαθμό δραστηριότητας αναλόγως της σοβαρότητας της υπερτασικής κατάστασης. Ενώ στους ασθενείς με χρόνια υπέρταση είναι απαραίτητη η μείωση της πρόσληψης αλατιού, στις γυναίκες με υπέρταση κύησης ή προεκλαμψία συνιστάται φυσιολογική δίαιτα χωρίς αυστηρό περιορισμό του αλατιού.

 

 

Η οριστική θεραπεία της προεκλαμψίας είναι η γέννηση του εμβρύου και η έξοδος του πλακούντα. Στην ήπια μορφή της κατάστασης, μπορεί να καθυστερήσει ο τοκετός, ώστε να κερδίσουμε χρόνο για την ανάπτυξη και ωρίμανση του εμβρύου. Η γυναίκα μπορεί να παραμείνει στο σπίτι με συχνές επισκέψεις στο γιατρό της ή μπορεί να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο για προσεκτική παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας της, καθώς και του εμβρύου. Στις ασθενείς με σοβαρή προεκλαμψία θεωρείται επιβεβλημένη η διενέργεια πρόκλησης τοκετού με χρήση ειδικών φαρμάκων ή καισαρικής τομής, έτσι ώστε να διασφαλισθεί η υγεία της μητέρας. Όταν η προεκλαμψία διαγνωστεί νωρίς στην κύηση, συνήθως χορηγούνται στις γυναίκες ενέσεις με κορτικοστεροειδή, για να επιταχυνθεί η ωρίμανση των πνευμόνων του εμβρύου.

 

Μετά τον τοκετό παρατηρείται σταδιακή βελτίωση της αρτηριακής πίεσης και των εργαστηριακών παραμέτρων. Στη ΡΕΑ η αντιμετώπιση της προεκλαμψίας το πρώτο 24ώρο γίνεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, όπου υπάρχει εμπειρία στη διαχείριση σοβαρών περιστατικών. Συνήθως χορηγείται αρχικά ενδοφλέβια αντιυπερτασική αγωγή για τη ρύθμιση της πίεσης και θειικό μαγνήσιο για την πρόληψη εμφάνισης εκλαμψίας.

Η υπέρταση μπορεί να επιμείνει για εβδομάδες στη λοχεία και να απαιτεί φαρμακευτική αγωγή.

 

 

Οι γυναίκες που είχαν υπέρταση κύησης ή προεκλαμψία, φαίνεται να παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιοαγγειακές παθήσεις αργότερα στη ζωή τους. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται ιδαίτερη προσοχή στη βελτίωση του τρόπου ζωής, καλή διατροφή με διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, σωματική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος.