Γράφει η Κατερίνα Δεληβελιώτου, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ειδική Παιδογυναικολόγος, Συνεργάτης Κλινικής ΡΕΑ

 

Tι είναι η δυσμηνόρροια;

Η λέξη δυσμηνόρροια σημαίνει επώδυνη εμμηνορρυσία και προέρχεται ετυμολογικά από τις λέξεις δυσ - μήνας - ροια (ρέω). Ορίζεται ως η κατάσταση, κατά την οποία η γυναίκα υποφέρει από παρατεταμένους πόνους και κράμπες στο κάτω μέρος της κοιλιάς και της πυέλου, λίγο, πριν και κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της περιόδου της, δηλαδή της εμμηνορρυσίας της.

Πότε εμφανίζεται;

Μία κοπέλα μπορεί να εμφανίσει το πρόβλημα αυτό με την έναρξη της εμμηνορρυσίας της, από την εμμηναρχή δηλαδή, χωρίς κάποια προϋπάρχουσα πάθηση (πρωτοπαθής δυσμηνόρροια). Μπορεί όμως να εμφανιστεί και πολύ αργότερα στην ενήλικο ζωή της, οπότε συνήθως υπάρχει κάποια παθολογική αιτία, η οποία πρέπει να διερευνηθεί (δευτεροπαθής δυσμηνόρροια).

Πόσο συχνή είναι;

Συνολικά οι πόνοι της περιόδου αποτελούν το συχνότερο πρόβλημα που αναφέρουν οι γυναίκες όλων των ηλικιών σε σχέση με την περίοδό τους. Επηρεάζουν περίπου το 75% των Γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ περίπου σε ποσοστό 25% - 30% οι Γυναίκες αυτές χρονολογούν την έναρξη του προβλήματος στην εφηβεία τους, και το αναφέρουν σαν μία ιδιαίτερα άσχημη και καταπιεστική εμπειρία.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Ο πόνος μπορεί να είναι ρυθμικός (έρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αυξάνει προοδευτικά και στη συνέχεια δεν υπάρχει μέχρι το επόμενο επεισόδιο), σαν κράμπα, να αντανακλά στη μέση, στην πλάτη, στο στομάχι ή και στα πόδια και γίνεται συνήθως χειρότερος όταν η ροή του αίματος είναι στο αποκορύφωμά της.

Μερικά κορίτσια μπορεί να έχουν τάση προς εμετό, ναυτίες, πονοκέφαλο, ενώ εμετοί ή και διάρροιες αναφέρονται πολύ συχνά στην έναρξη της περιόδου και συμπληρώνουν το φάσμα της συμπτωματολογίας της δυσμηνόρροιας.

Κάθε κορίτσι βιώνει διαφορετικά την περίοδό του κάθε μήνα και παρ’ όλο που ορισμένα μπορεί να αναφέρουν ένα ήπιο βάρος χαμηλά στην κοιλιά, άλλα έχουν έντονους πόνους, που τα αναγκάζει να περνούν το μεγαλύτερο διάστημα στο κρεβάτι, να απουσιάζουν από το σχολείο και να απέχουν από κάθε σωματική δραστηριότητα.

 

Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες ;

Παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση μεγαλύτερου και δυσκολότερα ανεκτού πόνου στην εφηβεία είναι:

• Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού δυσμηνόρροιας από τη μητέρα
• Η αυξημένη ροή αίματος
• Τ αυξημένη διάρκεια περιόδου
• Το κάπνισμα και
• Το ατομικό ιστορικό πρώιμης εμμηναρχής (εμφάνιση περιόδου σε πολύ μικρή ηλικία).

 

Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες;

• Πολλές θεωρίες έχουν περιγραφεί, σύμφωνα με την επικρατέστερη όμως από αυτές, λίγο πριν την έναρξη της περιόδου το σώμα της Γυναίκας παράγει ορισμένες ουσίες που ονομάζονται προσταγλανδίνες, οι οποίες προκαλούν συσπάσεις στη μήτρα.Στα κορίτσια με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια, οι ουσίες αυτές παράγονται περισσότερο απ’ ότι χρειάζεται και για αυτό προκαλούν έντονους μυϊκούς σπασμούς και κράμπες, οι οποίες γίνονται αντιληπτές σα δριμύς πόνος, ο οποίος αρχίζει να εκδηλώνεται μία - δύο μέρες πριν από την περίοδο και συνεχίζει κατά τη διάρκειά της.
• Στις αιτίες της δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας, που πρέπει πάντα να διερευνώνται στην εφηβεία είναι:
• Η ενδομητρίωση. Ο ενδομητρικός ιστός που κανονικά αναπτύσσεται στο εσωτερικό της μήτρας ανευρίσκεται και έξω από αυτή, πιο συχνά στις σάλπιγγες, στις ωοθήκες ή στο περιτόναιο, προκαλώντας συμφύσεις ή ενδομητριωσικές ωοθηκικές κύστεις
• Τα ινομυώματα της μήτρας
• Η αδενομύωση. Ο ιστός που καλύπτει τη μήτρα, αρχίζει να μεγαλώνει στα μυϊκά τοιχώματα της μήτρας
• Η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου. Προκαλείται συνήθως από σεξουαλικά μεταδιδόμενα βακτήρια, που οδηγούν σε λοίμωξη των γυναικείων αναπαραγωγικών οργάνων, σε σεξουαλικά ενεργά κορίτσια
• Η στένωση του τραχήλου. Σε ορισμένες γυναίκες, το άνοιγμα του τραχήλου της μήτρας είναι αρκετά μικρό και εμποδίζει την εκροή της περιόδου, προκαλώντας επώδυνη αύξηση της πίεσης μέσα στη μήτρα.

 

Πως γίνεται η διάγνωση;

Ο Παιδογυναικολόγος, αφού πάρει το ιατρικό ιστορικό του νεαρού κοριτσιού, θα πραγματοποιήσει μια κλινική εξέταση, στο πλαίσιο της οποίας θα πραγματοποιηθεί ένα διακοιλιακό υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων σε περίπτωση που το κορίτσι δεν έχει ξεκινήσει σεξουαλικές επαφές ή ένα διακολπικό υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, αν είναι σεξουαλικά ενεργό.

Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία αποτελούν χρήσιμα διαγνωστικά εργαλεία, τα οποία κατά περίπτωση μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Αν και συνήθως δεν είναι απαραίτητη για τη διάγνωση της δυσμηνόρροιας, η λαπαροσκόπηση μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση μιας υποκείμενης πάθησης, όπως η ενδομητρίωση, οι συμφύσεις, τα ινομυώματα, οι κύστες των ωοθηκών και η έκτοπη κύηση.

Πως αντιμετωπίζεται;

Είναι πολύ σημαντικό το πρόβλημα αυτό να αντιμετωπίζεται με τον κατάλληλο τρόπο, ανάλογα με την αιτία του και να χορηγείται η ανάλογη θεραπεία για την αντιμετώπιση της οδυνηρής αυτής κατάστασης.

Ποια φάρμακα είναι τα καταλληλότερα;

• Ως θεραπεία πρώτης επιλογής, θεωρούνται τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα οποία επαναφέρουν τις προσταγλανδίνες στα φυσιολογικά τους επίπεδα «διορθώνοντας» έτσι το πρόβλημα
• Είναι σημαντικό να λαμβάνονται αμέσως με τα πρώτα συμπτώματα ή και μία ημέρα πριν την έναρξη της εμμήνου ρύσεως. Τα φάρμακα αυτά με σωστή χρήση, έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στη μείωση του πόνου της περιόδου που μπορεί να φτάσει μέχρι και 95%
• Σπασμολυτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται επίσης συχνά είτε μόνα τους, είτε σε συνδυασμό με τα αντιφλεγμονώδη για την αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας
• Στις πλέον βαριές περιπτώσεις που τα παραπάνω φάρμακα αποτυγχάνουν να ελέγξουν τον πόνο, η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων, υπό την καθοδήγηση του Ιατρού, βοηθά αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

 

Υπάρχει μη φαρμακευτική θεραπεία;

Άλλοι εναλλακτικοί, μη φαρμακευτικοί τρόποι, που συχνά συστήνονται και κατά περίπτωση συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση του πόνου είναι:

• Η τοποθέτηση ζεστών επιθεμάτων στο κάτω μέρος της κοιλιάς, τα οποία κρατούν ζεστή την περιοχή, ανακουφίζουν σε μεγάλο βαθμό από τον πόνο
• Το ελαφρύ μασάζ στην περιοχή της κοιλιάς με αιθέρια έλαια είναι αναζωογονητικό και αρκετά αποτελεσματικό
• Η άσκηση, ακόμα κι αν είναι σε πιο ήπια μορφή, βοηθάει στη χαλάρωση των μυών και συμβάλλει στην παραγωγή ενδορφινών - των ορμονών, που ευθύνονται για την αίσθηση της ευφορίας και συνεπώς την ανακούφιση από τον πόνο
• Ο ύπνος βοηθά στην καταπολέμηση του στρες και χαλαρώνει τον οργανισμό.
• Βελονισμός
• Διαδερμική ηλεκτρική διέγερση νεύρων (TENS) σε πολύ βαριές περιπτώσεις.

 

Ποιες διατροφικές συνήθειες μπορούν να βοηθήσουν;

• Η κατανάλωση άφθονων Ω3 λιπαρών, τα οποία βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός και η σαρδέλα
• Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε Β1 και μαγνήσιο
• Η αποφυγή κατανάλωσης καφέ. Κατά τη διάρκεια της περιόδου είναι ικανός να αυξήσει την ένταση και τους σπασμούς των μυών με αποτέλεσμα να επιδεινώσει τη δυσμηνόρροια
• Η αποφυγή ζάχαρης και των πολύ λιπαρών γλυκών, παρά το γεγονός ότι είναι γνωστή η αυξημένη επιθυμία για κατανάλωση γλυκών αυτές τις ημέρες
• Δυόσμος, κανέλλα και μέντα, σε μορφή ροφήματος, είναι γνωστά και για τις καταπραϋντικές τους ιδιότητες τις δύσκολες αυτές μέρες.

 

Συμπεράσματα

Η επίσκεψη της εφήβου στον Παιδογυναικολόγο είναι απαραίτητη, ώστε ο Ιατρός μετά από ενδελεχή έλεγχο θα διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιο υποκείμενο νόσημα. Ο Ιατρός θα δώσει απλές, σαφείς και αξιόπιστες συμβουλές για αποτελεσματικές θεραπείες, που είναι άμεσα διαθέσιμες, ώστε οι «δύσκολες» μέρες να μην επηρεάζουν δυσμενώς την καθημερινότητα των κοριτσιών.

Δίνοντας έτσι σωστές συμβουλές από νωρίς στη ζωή μίας νεαρής κοπέλας, μπορούμε να τη βοηθήσουμε να διαχειριστεί σωστά τους πόνους της περιόδου και να την ενδυναμώσουμε ψυχικά, ώστε να απολαμβάνει και να μην χάνει στιγμή από τις καθημερινές της συνήθειες, της τόσο όμορφης αυτής περιόδου της ζωής της.