Η προγεννητική σύνδεση & η σημασία της

Γράφει η Ελένη Παναγιωτοπούλου, Κλινικός Ψυχολόγος, συνεργάτης της ΡΕΑ

 

Η εγκυμοσύνη αποτελεί περιόδο τόσο σωματικής δημιουργίας και ανάπτυξης ενός ατόμου όσο και ψυχοπνευματικής. Πλήθος ερευνών αποδεικνύουν την έντονη συναισθηματική σύνδεση, επικοινωνία και αλληλεπίδραση της μητέρας με το έμβρυο αλλά και με το ευρύτερο περιβάλλον τους.

 

Μέσω του πλακούντα και του ομφάλιου λώρου μεταβιβάζεται πληθώρα ουσιών, θρεπτικών συστατικών και ορμονών αναγκαίων για τη σωματική επιβίωση και ανάπτυξη του εμβρύου αλλά και χημικών ενώσεων, οι οποίες αποτελούν τα συναισθήματα τα οποία βιώνει η μητέρα. Λόγω της αμφίδρομης ροής και ανταλλαγής «πληροφοριών», όλα τα συναισθήματα τα οποία βιώνει η μητέρα, όπως και ο πατέρας αλλά και το ευρύτερο πειβάλλον της μητέρας, μεταφέρονται μέσω του πλακούντα και του ομφαλίου λώρου στο έμβρυο. Το έμβρυο τα βιώνει, αντιδρά σε αυτά, επικοινωνεί αντίστοιχα συναισθήματα και τελικά δημιουργείται μια ισχυρή σύνδεση, η λεγόμενη προγεννητική σύνδεση. Τα έμβρυα λοιπόν, έκτος απο τις αισθήσεις τις οποίες αναπτύσσουν ενδομητρίως (όραση, ακοή, γέυση, αφή), έχουν την ικανότητα να αισθάνονται ό,τι αισθάνεται η μητέρα τους, πολύ πριν αναπτύξουν τις αισθήσεις τους.

 

Η προγεννητική σύνδεση είναι η δημιουργία και η δόμηση μιας στενής συναισθηματικής σχέσης ανάμεσα στη μητέρα, το κυοφορούμενο παιδί, αλλά και το περιβάλλον μέσα στο οποίο δρούν και αλληλεπιδρούν. Θεμέλιοι λίθοι αυτής της σύνδεσης είναι το μοίρασμα των συναισθημάτων, των εμπειριών και του ενδιαφέροντος μέσω της επαφής και της επικοινωνίας με το έμβρυο. Ως αποτέλεσμα έχουμε τη δημιουργία ενός ενδομήτριου συναισθηματικού περιβάλλοντος ασφάλειας, εμπιστοσύνης και ενότητας. Θα μπορούσαμε να πούμε οτι αυτή η συναισθηματική σύνδεση δεν περιορίζεται χρονικά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά ξεκινά πολλά χρόνια πρίν τη σύλληψη ενός παιδιού, στην αντίληψη, στη νοηματοδότηση και την ιδέα της έννοιας της γονεϊκότητας, στη σκέψη, στα όνειρα, στην ελπίδα και στην επιθυμία ενός παιδιού.

 

Η περίοδος της εγκυμοσύνης αποτελεί περίοδο εδραίωσης αυτής της σχέσης, καθορίζοντας την ποιότητα και το μοτίβο των σχέσεων, τις οποίες θα συνεχίσει να δημιουργεί ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του, τόσο με τον ίδιο του τον εαυτό του, όσο και με τους γύρω του. Η διαδικασία της προγεννητικής σύνδεσης λαμβάνει χώρα σε κάθε σύστημα εγκυμονούσας γυναίκας, εμβρύου και περιβάλλοντος, είτε γίνεται συνειδητά, είτε όχι. Ωστόσο υπάρχουν πολύ λόγοι για τους οποίους μια μέλλουσα μητέρα μπορεί να δυσκολεύεται να αισθανθεί «συνδεδεμένη» με το έμβρυο, γεγονός το οποίο ενδέχεται να φορτίσει συναισθηματικά τόσο την ίδια, όσο και το περιβάλλον της. Με τη βοήθεια και την υποστήριξη ειδικού, μπορεί να επιτευχθεί η μέγιστη σύνδεση, η οποία ενδεικτικά έχει τα παρακάτω οφέλη, σύμφωνα με τους Hidas, Raffai και Schroth:

• Τη δημιουργία θετικής στάσης της μητέρας απέναντι στην εγκυμοσύνη και το έμβρυο.
• Τη σωματική και ψυχική ενδυνάμωση της μητέρας, την απόκτηση/ ανάκτηση/ ενίσχυση της εμπιστοσύνης στον εαυτό της, της σχέση της με το έμβρυο και την αίσθηση ασφάλειας τόσο κατα τη διάρκεια του τοκετού όσο και κατά τη διάρκεια της λοχείας.
• Την ενεργότερη συμμετοχή του πατέρα καθ'όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, την προετοιμασία του για το ρόλο του πατέρα-συζύγου και όχι μόνο συζύγου, την υιοθέτηση υποστηρικτικών συμπεριφορών κατά τη διάρκεια της λοχείας.
• Μειωμένες επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
• Τελειόμηνα βρέφη.
• Συναισθηματική σταθερότητα και κοινωνική ωριμότητα των μωρών/ παιδιών.
• Ευκολότερη και γρηγορότερη σταθεροποίηση του ύπνου των βρεφών.
• Ποιοτική συναισθηματική επικοινωνία μεταξύ μητέρας, βρέφους, πατέρα και περιβάλλοντος. Αυξημένη ενσυναίσθηση και συναισθηματική ευφυΐα των παιδιών.
• Μειωμένα ποσοστά επιλόχειων συναισθηματικών διαταραχών.

 

6 τρόποι για να ενισχύσετε την προγεννητική σύνδεση με το μωρό σας

 

• Καταγραφή ημερολογίου: Ιδιαίτερα βοηθητική έχει αποδειχθεί η καταγραφή ημερολογίου τόσο απο την εγκυμονούσα γυναίκα όσο και απο το σύντροφο. Στο ημερολόγιο καταγράφονται οι σκέψεις και τα συναισθήματα τα οποία αφορούν και συνοδεύουν το παιδί το οποίο κυοφορείται, την κύηση ως κατάσταση, τις αλλαγές τις οποίες αντιλαμβάνονται και παρατηρούν τόσο σε σωματικό, όσο και συναισθηματικό επίπεδο, τη σχέση τους κλπ. Το ημερολόγιο μπορεί να συνοδεύεται απο φωτογραφίες της μηρτέρας, του ζευγαριού αλλά και απο εικόνες των υπερήχων του εμβρύου.
• Συζήτηση μεταξύ των γονέων: Στόχος της συζήτησης είναι η ενίσχυση της επικοινωνίας, η ενδυνάμωση της σχέσης και η δημιουργία ενός συναισθηματικά υγειούς περιβάλλοντος υποδοχής του νέου μέλους στην οικογένεια.
• Χαλάρωση Η χαλάρωση στοχεύει στη διαχείριση και τη μείωση του στρες της μητέρας, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η επαφή και η σύνδεση με το έμβρυο. Τεχνικές χαλάρωσης. ιδιαίτερα βοηθητικές. είναι η συγκέντρωση στην αναπνοή, η yoga, ο διαλογισμός, το μασάζ, ακόμα και ένα χαλαρώτικό μπάνιο με ζεστό νερό.
• Μουσική: Δημιουργείστε ενα play list με τραγούδια ειδικά για το μωρό σας, το οποίο θα ακούτε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και μετά τον τοκετό. Προτείνεται κλασσική μουσική (Mozart, Vivaldi), στην οποία τα έμβρυα δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση ή μουσική, η οποία μιμείται τον καρδιακό ρυθμό της μητέρας.
• Απτική επαφή: Αγγίξτε και χαϊδέψτε την κοιλία σας, δημιουργείστε διαλόγους και επικοινωνείστε μεσω του αγγίγματος και του μασάζ με το μωρό. Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος να επικοινωνήσει και ο μελλοντικός πατέρας με το έμβρυο.
• Λεκτική επαφή: Μιλήστε, τραγουδήστε και διαβάστε παραμύθια όσο περισσότερο μπορείτε και οι δύο γονείς. Σκεφτείτε οτι σε ό,τι και εαν κάνετε έχετε παρέα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Προετοιμάστε, εξηγείστε και ζητήστε την ανταπόκριση του μωρού σας καθ'όλη τη διάρκεια της ημέρας και παρατηρείστε την αλληλεπίδρασή σας.