Γράφει η Μαριτίνα Ρόππα, Κλινική Δερματολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Δερματολογικού Ιατρείου ΡΕΑ

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άλλοτε ως ευεργέτης, άλλοτε ως εχθρός όσον αφορά στη δερματική μας υγεία, ο αγαπημένος σε όλους μας ήλιος. Η έκθεσή μας στον ήλιο παρουσιάζει κάποιες ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό μας, όπως τη σύνθεση της πολύτιμης για την υγεία των οστών, αλλά και την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, βιταμίνης D. Επίσης, συμβάλλει στη βελτίωση φλεγμονωδών νοσημάτων του δέρματος, όπως η ψωρίαση, η ατοπική δερματίτιδα, ο χρόνιος κνησμός αλλά και ογκολογικών νοσημάτων του δέρματος, όπως το δερματικό λέμφωμα. Η έκθεση στον ήλιο προκαλεί επίσης έκλυση σημαντικών ορμονών της ευτυχίας, όπως η σεροτονίνη, η οποία βελτιώνει τη διάθεσή μας

Ωστόσο, η παρατεταμένη και χωρίς προστασία έκθεση στον ήλιο προκαλεί βλαβερές συνέπειες. Η υπερβολική και χωρίς μέτρα προστασίας έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία επιφέρει δερματικές βλάβες, ιδιαίτερα στους πιο ευαίσθητους φωτοτύπους δέρματος (άτομα με λευκό χρώμα δέρματος, ανοιχτόχρωμα μάτια και μαλλιά). Ιδιαίτερα τα εγκαύματα στην παιδική ηλικία, η έκθεση στον ήλιο λόγω επαγγέλματος, το κληρονομικό ιστορικό για κακοήθειες του δέρματος, οι τεχνητές πηγές μαυρίσματος (solarium) αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος στην ενήλικη ζωή.

Ο καρκίνος του δέρματος κατηγοριοποιείται σε μη μελανοκυτταρικό και μελανοκυτταρικό, με τις μορφές του μη μελανοκυτταρικού καρκίνου να εμφανίζονται συχνότερα. Στη χώρα μας, η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη ηλιοφάνεια, όπως και σε παγκόσμιο επίπεδο αυξάνεται με θλιβερό ρυθμό η διάγνωση νέων περιστατικών με καρκίνο του δέρματος. Οι δερματολογικές εταιρείες ανά τον κόσμο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

 

Σωστή χρήση αντηλιακής προστασίας

Η φωτογήρανση αποτελεί άλλη μια βλαβερή συνέπεια της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα μας. Η σωστή χρήση του αντηλιακού όλο το χρόνο με δείκτη προστασίας ανάλογο με τον φωτότυπο δέρματος στον οποίο ανήκουμε, καθώς και η υιοθέτηση σωστών συνηθειών έκθεσης στον ήλιο είναι ουσιώδους σημασίας.

• Χρησιμοποιούμε αντηλιακό με τον κατάλληλο δείκτη προστασίας spf ενάντια στη UVB ακτινοβολία
• H συνιστώμενη δόση είναι 2 mg ανά τετραγωνικό εκατοστό σώματος
• Μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο η πρώτη εφαρμογή και μετά ανανέωση κάθε δυο ώρες ή εάν ιδρώσουμε ή βραχούμε στο νερό
• Χρησιμοποιούμε αντηλιακά με φυσικά ή χημικά φίλτρα (οι όροι έχουν αντικατασταθεί από τον FDA από μη οργανικά και οργανικά φίλτρα), ανάλογα με την ηλικία των παιδιών μας ή ανάλογα με τυχόν αλλεργίες που εμφανίζουμε εμείς ή τα παιδιά μας σε κάποιο από τα χημικά φίλτρα
• Χρησιμοποιούμε αντηλιακό απαραίτητα και στα χείλη και σε περιοχές, όπως αυτιά
• Για τους αθλητές εξωτερικού χώρου προτείνεται αντηλιακό σε μορφή spray, gel ή λοσιόν για πιο εύκολη εφαρμογή και ευχάριστη υφή

 

Αντηλιακό & Βιταμίνη D

Ένας μύθος για τα αντηλιακά, ο οποίος πρέπει να καταρριφθεί, είναι ότι δεν πρέπει να φοράμε αντηλιακό, προκειμένου να συνθέσει ο οργανισμός μας βιταμίνη D. Η βιταμίνη D είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη για την καλή λειτουργεία του καρδιαγγειακού συστήματος, την άμυνα του οργανισμού. Η σύνθεση της απαιτεί την έκθεση στον ήλιο, όχι απαραίτητα όμως σε ώρες αιχμής και σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει η χρήση αντηλιακού. Σε περιπτώσεις έλλειψης, προτείνεται η πρόσληψή της από τη διατροφή και συμπληρώματα διατροφής και όχι η υπέρμετρη έκθεση στον ήλιο χωρίς μέτρα προστασίας

Ήλιος & «ελιές» δέρματος

Ως σπίλοι αποκαλούνται ιατρικά οι γνωστές σε όλους μας «ελιές» που εμφανίζονται στο δέρμα μας. Οι φυσιολογικοί σπίλοι είναι συνήθως μικρές καφέ κηλίδες ή επάρματα του δέρματος που εμφανίζονται κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής του ανθρώπου. Μπορεί να είναι είτε επίπεδοι είτε επηρμένοι και συνήθως έχουν στρογγυλό ή σφαιροειδές σχήμα

Οι περισσότεροι σπίλοι εμφανίζονται λόγω γενετικής προδιάθεσης, όμως κάποιοι ευνοούνται από την έκθεση στον ήλιο.

Οι δυσπλαστικοί σπίλοι (άτυποι σπίλοι) είναι συνήθεις καλοήθεις σπίλοι, οι οποίοι μοιάζουν με το μελάνωμα. Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν μεμονωμένα ή πολλαπλά μελανώματα.

Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους και με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος (2 ή περισσότεροι συγγενείς εξ αίματος με αυτή την ασθένεια) έχουν ένα εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο στο να παρουσιάσουν μελάνωμα, το οποίο είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος.

• Πότε ένας σπίλος είναι ύποπτος για μελάνωμα;

Ένας απλός μνημονικός κανόνας είναι η αλφαβήτα (A, B, C, D. E) του μελανώματος:

Α εκφράζει την ασυμμετρία της βλάβης (ASYMMETRY)

Β εκφράζει τα ακανόνιστα όρια (BORDER)

C εκφράζει τα χρώματα μιας βλάβης (COLOR)

D εκφράζει τη διάμετρο (DIAMETER)

E εκφράζει την εξέλιξη ή την αλλαγή με την πάροδο του χρόνο υ(EVOLVING) 

 

Ο ρόλος του Δερματολόγου στην έγκαιρη διάγνωση των βλαβών του δέρματος

Σήμερα ο καρκίνος του δέρματος είναι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις θεραπεύσιμος όταν διαγνωσθεί εγκαίρως και πραγματοποιηθεί άμεσα θεραπεία. Η σωστή εφαρμογή μέτρων ηλιοπροστασίας και η τακτική εξέταση από τον Δερματολόγο θα πρέπει να αποτελούν μέρος της φροντίδας της υγείας μας.

Στο Δερματολογικό Ιατρείο της Κλινικής ΡΕΑ εφαρμόζουμε τη μέθοδο της ψηφιακής δερματοσκόπησης και χαρτογράφησης των σπίλων για την έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του δέρματος, ενώ συστήνεται παρακολούθηση των ασθενών μας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.