Γράφει η  Παπακωνσταντίνου Κατερίνα MD, PhD, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιμελήτρια Γυναικολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, συνεργάτης της ΡΕΑ

 

Αυτό είναι ένα συνηθισμένο λάθος που μπορεί να παραπλανήσει και την ασθενή και το γυναικολόγο. Ο κνησμός που οφείλεται σε μύκητες ή αναερόβια μικρόβια του κόλπου (τριχομονάδες, αιμόφιλος του κόλπου) συνδυάζεται και με αυξημένες-δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις. Υπάρχει όμως και κνησμός που είναι αλλεργικής αιτιολογίας (αντίδραση του οργανισμού στα σερβιετάκια, στα νάιλον εσώρουχα, σε ένα νέο απορρυπαντικό).  Επίσης, μπορεί να είναι ψυχοσωματικής αιτιολογίας και η γυναίκα να παρουσιάζει έξαρση όταν αγχώνεται. Σε αυτή την περίπτωση θα υπάρχουν συνήθως εκζέματα και σε άλλες περιοχές του σώματος. Η γυναίκα θα πρέπει να εξεταστεί γυναικολογικά και σαν πρώτο διαγνωστικό βήμα να ληφθεί μια καλλιέργεια κολπικού υγρού. Η θεραπεία είναι ανάλογη του αιτίου. Αντιβίωση σε μορφή χαπιών ή υπόθετων σε περίπτωση κολπίτιδας, κορτιζονούχες και ενυδατικές κρέμες σε περίπτωση αλλεργίας-εκζεμάτων. Επίσης, σε περίπτωση υποτροπιαζουσών κολπίτιδων χρήσιμη είναι η συνχορήγηση προβιοτικών με γαλακτοβάκιλλους για ενίσχυση της κολπικής χλωρίδας. 

 

Ναι! Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για γυναίκες μεγάλης ηλικίας. Μια πολύ σοβαρή πάθηση, ο καρκίνος αιδοίου, μπορεί να εμφανιστεί με χρόνιο κνησμό, ο οποίος δυστυχώς αντιμετωπίζεται με κορτιζονούχες κρέμες που καλύπτουν την εικόνα, μέχρι να εκδηλωθεί η ελκωτική περιοχή του καρκίνου. Επίσης, μια άλλη σπάνια κατάσταση, ο σκληρυντικός ατροφικός λειχήνας, εμφανίζεται με χρόνιο κνησμό, ο οποίος υπάρχει πιθανότητα 3-5% να εξελιχθεί σε καρκίνο αιδοίου. Γι αυτό κάθε γυναίκα μεγάλης ηλικίας που παραπονιέται για χρόνιο κνησμό θα πρέπει να ενθαρρύνεται να εξεταστεί από το γυναικολόγο, ο οποίος καλό θα ήταν να πάρει βιοψίες προς αποκλεισμό των δυο παραπάνω σοβαρών καταστάσεων. 

 

 

Σύμφωνα με την τελευταία ταξινόμηση (ISSVD 2004), οι VIN I αλλοιώσεις δεν θεωρούνται προκαρκινικές, παρά μόνο οι VIN II και VIN III. Συγκεκριμένα για τις υψηλού βαθμού VIN δυσπλασίες (VIN II-III), υπάρχουν αυτές που σχετίζονται με τον ιό HPV και αυτές που σχετίζονται με τους λειχήνες (που θεωρούνται και πιο επικίνδυνοι για εξέλιξη σε καρκίνο αιδοίου). Οι τελευταίες εμφανίζονται συχνότερα σε ηλικιωμένες γυναίκες, που αναφέρουν ένα χρόνιο ιστορικό κνησμού-καψίματος στην περιοχή της βλάβης. Χρειάζεται υψηλού βαθμού υποψία όταν αναφέρονται τέτοιου είδους συμπτώματα προκειμένου να μην καλυφθούν με τυφλή χορήγηση αλοιφών. Απαιτείται να γίνει αιδοιοσκόπηση από γυναικολόγο με ειδίκευση στο αντικείμενο και λήψη βιοψιών για οριστική διάγνωση.

 

Θεραπευτικές επιλογές στο VIN (10 % ετήσια πιθανότητα εξέλιξης σε καρκίνο αν μείνει χωρίς θεραπεία)

 

• Ευρεία εκτομή της βλάβης (ειδικά όταν υποψιαζόμαστε καρκίνο)

• Καταστροφή με Laser εξάχνωση

• Κρέμα Aldara

 

• Διακοπή καπνίσματος

• Έγκαιρη εντόπιση των βλαβών (σωστή αξιολόγηση των συμπτωμάτων)

• Εμβολιασμός HPV (το τετραδύναμο εμβόλιο, που καλύπτει και τους τύπους 6,11)- ειδικά για τις VIN αλλοιώσεις που εμφανίζονται σε νεαρότερες ηλικίες και είναι συσχετιζόμενες με τον ιό HPV.

 

 

Η αιδοιοδυνία, όπως μαρτυρά η ετυμολογία της λέξεις, εκδηλώνεται με πόνο στην εξωτερική περιοχή του αιδοίου. Μπορεί επίσης να εμφανισθεί με έντονο καύσο, δυσαισθησία, υπερευαισθησία στην είσοδο του κόλπου, ενώ συνήθως απουσιάζουν κλινικά στοιχεία εκτός από ήπιο ερύθημα. Παρουσιάζει συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα στις μέρες μας, ίσως γιατί περισσότερες γυναίκες ζητούν ιατρική βοήθεια για το πρόβλημα αυτό. Πιστεύεται ότι η καυσαλγία (και δυσπαρευνία) είναι αποτέλεσμα αντανακλαστικής συμπαθητικής νευροπάθειας. Η αιτιολογία της ωστόσο είναι πολύπλευρη και κατά αναλογία η θεραπευτική της προσέγγιση.

 

 

• 30% των ασθενών αναφέρουν ιστορικό οσφυαλγιών

• 18% έχουν ιστορικό επεμβάσεων πυέλου/ γυναικολογικών

• 27% αναφέρουν ιστορικό χρόνιων αλλεπάλληλων αιδoιοκολπίτιδων

• 63% βελτίωση κατόπιν διαγνωστικής περινεοπλαστικής

• Η συμπτωματολογία επιδεινώνεται με το άγχος

 

 

Η θεραπεία της συγκεκριμένης πάθησης είναι ανάλογη της κλινικής εικόνας και του αιτίου πρόκλησής της. Για παράδειγμα, όταν οφείλεται σε μικρόβια ή μύκητες, η συνιστώμενη θεραπεία περιλαμβάνει συγκεκριμένη θεραπεία με κρέμες οιστρογόνων και αντιβίωσης που παρέχει άμεση ανακούφιση. Ταυτόχρονα, υπάρχουν λύσεις επεμβατικής χειρουργικής, ενέσεις Botox, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και η ψυχολογική υποστήριξη μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της πάθησης.

 

Ένας πολύ εύκολος τρόπος διαγνωστικής προσέγγισης είναι ο διαχωρισμός επώδυνων διογκώσεων ή όχι. Με επώδυνες λοιπόν φυσαλίδες, που στη συνέχεια σπάνε και αφήνουν ένα μικρό έλκος, εμφανίζεται ο έρπης γεννητικών οργάνων. Αντιμετωπίζεται εύκολα με κρέμες ή χάπια ακυκλοβίρης, αλλά έχει την τάση να υποτροπιάζει. Συνηθισμένη είναι επίσης η επιμόλυνση σμηγματογόνων κύστεων της περιοχής ή η εμφάνιση αποστημάτων (κυρίως στην περιοχή του τριχωτού). Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθεί ακόμη και συρίγγιο από τις τρίχες, όπου υπάρχει εμμένουσα εκροή πύου, και να απαιτηθεί χειρουργική εκτομή του πόρου του συριγγίου. Τα αποστήματα του βαρθολινείου αδένα είναι επίσης πολύ επώδυνες καταστάσεις. Εμφανίζονται στην είσοδο του κόλπου, μπορεί να πάρουν μεγάλες διαστάσεις και πολλές φορές δεν είναι αρκετή η χορήγηση αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση τους, αλλά απαιτείται χειρουργική διάνοιξη. 

 

Όσον αφορά τις ανώδυνες διογκώσεις, το πιο συνηθισμένα είναι τα οξυτενή κονδυλώματα.  Προκαλούνται από τον ιό των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων, συνήθως από τους χαμηλού κινδύνου υποτύπους HPV 6 και 11. Η μόλυνση από τους HPV ιούς είναι σήμερα η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση στις γυναίκες και άνδρες. Αφορά έως και το 80% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού. Για την αντιμετώπιση τους χρησιμοποιούνται είτε ειδικές φαρμακευτικές αλοιφές, είτε καυτηριάζονται με διαθερμία ή Laser. Οι υποτροπές είναι δυστυχώς πολύ συχνές. Ακόμη και στην περίπτωση που αφαιρεθούν οι εμφανείς αλλοιώσεις από τους HPV, ο ιός παραμένει στην περιοχή του κατώτερου γεννητικού συστήματος, σε λανθάνουσα μορφή. 

 

Προκειμένου να βοηθήσουμε το ανοσοποιητικό, πρέπει να αποφεύγουμε το μεγάλο σωματικό και κυρίως ψυχικό στρες και να εξασφαλίσουμε καλό ύπνο, σωστή διατροφή και να διακόψουμε το κάπνισμα. Η αποχή από το σεξ, κατά τη διάρκεια της θεραπείας, είναι επιθυμητή, μιας και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής δημιουργούνται καινούργιοι μικροτραυματισμοί και δίνεται ευκαιρία στους HPV να εισχωρήσουν στο επιθήλιο και να δημιουργήσουν νέες αλλοιώσεις. Στις ασθενείς συνιστάται, επίσης, να μην ξυρίζουν την περιοχή των έξω γεννητικών οργάνων, γιατί δημιουργούνται μικρά τραύματα και διευκολύνονται οι HPV να εισβάλλουν στο επιθήλιο. Εάν η θεραπεία απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα, συνιστάται η χρήση προφυλακτικού. Το προφυλακτικό συνιστάται και στους πρώτους μήνες μετά την αποθεραπεία, γιατί μειώνει το ιϊκό φορτίο, που μεταβιβάζεται από το σύντροφο. Εάν στο σύντροφο υπάρχουν αλλοιώσεις, θα πρέπει να ακολουθήσει παράλληλα την ανάλογη θεραπεία.

 

Προληπτικά συνιστάται η χορήγηση του τετραδύναμου εμβολίου έναντι του ιού των κονδυλωμάτων, το οποίο χορηγείται δωρεάν σε όλα τα κορίτσια ηλικίας 12-26 ετών.