Γράφει ο Κωνσταντίνος Πατίκος, Γαστρεντερολόγος, Συνεργάτης Γαστρεντερολογικού/Ενδοσκοπικού Τμήματος Κλινικής ΡΕΑ

Η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση που επιτρέπει σε έναν Γαστρεντερολόγο να ελέγξει ολόκληρο το παχύ και το τέλος του λεπτού εντέρου. Διενεργείται για τη διάγνωση των παθήσεων του εντέρου, ενώ κεφαλαιώδης είναι ο ρόλος της στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Γιατί πρέπει να κάνω κολονοσκόπηση;

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η τρίτη αιτία θανάτου από καρκίνο στον κόσμο για Άντρες και Γυναίκες. Ευτυχώς, η έγκαιρη διάγνωσή του επιτρέπει πενταετή επιβίωση στο 90% των ασθενών, ποσοστό που πέφτει δραματικά σε προχωρημένη νόσο. Η συντριπτική πλειοψηφία των καρκίνων του παχέος εντέρου εκδηλώνεται σε καλοήθεις πολύποδες μέσα από μια παθογενετική διαδικασία ετών. Η έγκαιρη διάγνωση και αφαίρεση των καλοήθων πολυπόδων μειώνει σημαντικά την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση που προστατεύει διπλά:

 α) Ανιχνεύει τον καρκίνο σε πρώιμο-ιάσιμο στάδιο και

β) Προλαμβάνει τον καρκίνο με την ανίχνευση-αφαίρεση των προκαρκινικών πολυπόδων.

Η κολονοσκόπηση διενεργείται επίσης για τη διερεύνηση της αιμορραγίας από το ορθό, των αλλαγών στις συνήθειες του εντέρου, του κοιλιακού πόνου, τη διερεύνηση της αναιμίας καθώς και για τη διάγνωση και παρακολούθηση της ελκώδους κολίτιδος και της νόσου του Crohn.

Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνω κολονοσκόπηση;

Οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν έναρξη του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στην ηλικία των 50 ετών σε ανθρώπους χωρίς οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Οι άνθρωποι με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου συστήνεται να ξεκινούν τον έλεγχο σε ηλικία 40 ετών ή/και μικρότερη.

Ο επανέλεγχος συστήνεται κάθε 5 έτη αν δεν υπάρχουν ευρήματα ή νωρίτερα σε περίπτωση που ανιχνευθούν και αφαιρεθούν πολύποδες.

Ποια είναι η διαδικασία της κολονοσκόπησης;

Κατά τη διαδικασία της εξέτασης ο Γαστρεντερολόγος προωθεί ένα μακρύ, λεπτό και εύκαμπτο όργανο που ονομάζεται κολονοσκόπιο στο παχύ έντερο του εξεταζόμενου. Το κολονοσκόπιο διαθέτει στο άκρο του μια πηγή φωτός και μια μικροσκοπική κάμερα που μεταφέρει ψηφιακή εικόνα σε μεγέθυνση σε μία οθόνη, επιτρέποντας στον Ιατρό να εξετάσει το παχύ έντερο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο Ιατρός θα εμφυσήσει διοξείδιο του άνθρακα στο έντερο προκειμένου αυτό να εκπτυχθεί, μπορεί να ρίξει νερό για να ξεπλύνει υπολείμματα κοπράνων, μπορεί να πάρει δείγματα ιστού (βιοψίες) από το τοίχωμα του εντέρου για περαιτέρω εξέταση ή/και να αφαιρέσει πολύποδες.

Πριν την εξέταση τοποθετείται στο χέρι του εξεταζόμενου ένας φλεβοκαθετήρας, ώστε να μπορούν να χορηγηθούν κατασταλτικά φάρμακα και ακολούθως συνδέεται σε monitor που καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση και τον κορεσμό του οξυγόνου στο αίμα. Σε όλη τη διαδικασία ο εξεταζόμενος εισπνέει από τη μύτη του καθαρό οξυγόνο.

Πόσο διαρκεί η κολονοσκόπηση;

Η διαδικασία της κολονοσκόπησης συνήθως διαρκεί 30-60 λεπτά. Αν υπολογίσουμε ωστόσο και το χρόνο προετοιμασίας και ανάνηψης ο συνολικός χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο είναι περίπου 2-3 ώρες.

Θα πονέσω κατά την κολονοσκόπηση;

Σχεδόν όλες οι κολονοσκοπήσεις πλέον διενεργούνται με τον εξεταζόμενο να έχει λάβει καταστολή (μέθη), ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε επώδυνη εμπειρία. Η χορήγηση καταστολής γίνεται από εξειδικευμένο Αναισθησιολόγο που διασφαλίζει το καλύτερο αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη ασφάλεια.

Τι προετοιμασία χρειάζεται για την κολονοσκόπηση;

Ο Ιατρός σας, θα δώσει οδηγίες σχετικά με τη διατροφή που πρέπει να ακολουθηθεί τις προηγούμενες ημέρες από το ραντεβού, καθώς και οδηγίες σχετικά με το καθαρτικό που πρέπει να ληφθεί την προηγούμενη ημέρα. Το καθαρτικό θα προκαλέσει διάρροια και συχνές κενώσεις. Αυτή η προετοιμασία είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου ο Ιατρός να έχει μια καθαρή και αξιόπιστη εικόνα του εντέρου.

Μιλήστε με τον Ιατρό σας σχετικά με προβλήματα υγείας που έχετε, αλλεργίες ή τυχόν αντιδράσεις σε προηγούμενες περιπτώσεις που λάβατε αναισθησία και όλα τα φάρμακα που παίρνετε. Μην παραλείψετε κανένα (ακόμη και βιταμίνες ή συμπληρώματα διατροφής). Οι πληροφορίες αυτές είναι σημαντικές για την ασφάλειά σας, τόσο όσον αφορά την αναισθησία, όσο και κατά τη διαδικασία της κολονοσκόπησης. Μπορεί να σας δοθούν οδηγίες διακοπής ή/και τροποποίησης στη δοσολογία κάποιων φαρμάκων που λαμβάνετε (π.χ. αντιπηκτικά ή αντιδιαβητικά φάρμακα).

Είναι επιθυμητό, για την ασφαλή αποχώρησή σας να συνοδεύεστε από έναν ενήλικα. Θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να απομακρυνθούν από τον οργανισμό σας τα φάρμακα που σας χορηγήθηκαν συνεπώς δεν επιτρέπεται η οδήγηση και δεν συστήνεται να αποχωρήσετε μόνη/ος, να εργασθείτε ή να λάβετε σημαντικές αποφάσεις για το υπόλοιπο της ημέρας.

Τι πρέπει να περιμένω κατά την ανάνηψη;

Με τη χορήγηση καταστολής θα κοιμηθείτε όσο χρόνο διαρκεί η εξέταση. Η κύρια δράση των φαρμάκων περνά σε 30 λεπτά περίπου, χρόνος κατά τον οποίο παραμένετε ξαπλωμένη/ος σε επιτηρούμενο χώρο. Όταν είστε σε θέση να σηκωθείτε με ασφάλεια αφαιρείται ο φλεβοκαθετήρας και αφού ενημερωθείτε από τον Ιατρό για τα ευρήματα της εξέτασης αποχωρείτε συνοδευόμενη/ος. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν αίσθημα μετεωρισμού (φουσκώματος) για μερικές ώρες κάτι που δεν συμβαίνει συχνά πλέον λόγω της χρήσης διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Αν έχει γίνει αφαίρεση πολύποδα ή κάποια άλλη επεμβατική πράξη θα σας δοθούν οδηγίες από τον Ιατρό σας σχετικά με τι πρέπει να προσέξετε.

Υπάρχουν κίνδυνοι σε μια κολονοσκόπηση;

Οι επιπλοκές σε μια κολονοσκόπηση είναι σπάνιες, αλλά υπαρκτές. Σύμφωνα με μεγάλες διεθνείς μελέτες, σοβαρές επιπλοκές όπως αιμορραγία ή διάτρηση μπορεί να συμβούν περίπου σε 1 στις 1.000 ενδοσκοπήσεις και είναι συνηθέστερες μετά από επεμβατικές πράξεις (π.χ. αφαίρεση μεγάλων πολυπόδων, διαστολές κ.α.).

Ναυτία ή παρατεταμένη ζάλη μπορεί να προκληθούν από την καταστολή αλλά και αυτά συμβαίνουν σπάνια.

Συνοπτικά

Η κολονοσκόπηση είναι μια σημαντική, ευρέως διαδεδομένη, ασφαλής διαδικασία για τη διερεύνηση παθήσεων του παχέος εντέρου και για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η διαδικασία είναι ανώδυνη, η προετοιμασία πολύ πιο φιλική προς τον εξεταζόμενο σε σχέση με το παρελθόν και το όφελος από τη διενέργειά της για προληπτικούς λόγους, τεράστιο.