Οι ορμονικές αλλαγές , η αύξηση του κυκλοφορούντος όγκου αίματος και των παραγόντων πήξης, καθώς και η σχετική καταστολή των μηχανισμών κυτταρικής και χυμικής ανοσίας κατά την κύηση, επηρεάζουν αναμφίβολα τη λειτουργία όλων των συστημάτων της εγκύου, συμπεριλαμβανομένου και των οφθαλμών της. Πως λειτουργεί ο οφθαλμός και ποιες αλλαγές επιφέρει στην κύηση;

 

Για να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση μιας εγκυμοσύνης στους οφθαλμούς μας πρέπει να κατανοήσουμε το πώς λειτουργούν τα μάτια μας. Το ανθρώπινο μάτι μοιάζει με μια φωτογραφική μηχανή. Το φως διαπερνά τον κερατοειδή, το πρόσθιο δηλαδή διαφανές τμήμα του οφθαλμού, και διαμέσου της κόρης και του κρυσταλλοειδούς φακού εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, το νευρικό δηλαδή ιστό στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού, ο οποίος λειτουργεί, όπως περίπου το φιλμ της φωτογραφικής μηχανής. Ακολούθως, το φωτεινό ερέθισμα μέσω του οπτικού νεύρου μεταβιβάζεται σε εξειδικευμένα κέντρα στον εγκέφαλό μας και με αυτό τον τρόπο αντιλαμβανόμαστε εικόνες.

 

Έχει διαπιστωθεί, ότι στη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρατηρείται άλλοτε άλλου βαθμού μεταβολή στην καμπυλότητα και το πάχος του κερατοειδούς του οφθαλμού, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μικρής μυωπίας ή την αύξηση προϋπάρχουσας μυωπίας με συνοδό μεταβολή στην εστίαση των οφθαλμών της εγκύου. Ωστόσο, τα φαινόμενα αυτά, είναι τις περισσότερες φορές παροδικά και συνήθως υποχωρούν αυτόματα ή σταθεροποιούνται μετά το πέρας της γαλουχίας.

 

Σε ό,τι αφορά στο βυθό, το οπίσθιο δηλαδή τμήμα του οφθαλμού, αυτός συνήθως δεν επηρεάζεται από την κυοφορία, στις περιπτώσεις φυσιολογικής εξέλιξης αυτής, εκτός εάν συνυπάρχουν ή/και υπάρχουν άλλα συστηματικά νοσήματα τα οποία δεν έχουν διαγνωσθεί, όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης κ.ά.

 

 

Αυτό που απασχολεί πολύ συχνά τις γυναίκες με μυωπία είναι το αν θα μπορέσουν τελικά να γεννήσουν φυσιολογικά ή είναι υποχρεωμένες να επιλέξουν την καισαρική τομή. Γιατί η μυωπία θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα φέρουμε στον κόσμο το μωρό;

 

Η μυωπία είναι μια διαθλαστική ανωμαλία του οφθαλμού, κληρονομική ή ιδιοσυστασιακή, όπου το είδωλο του αντικειμένου που θέλουμε να δούμε, εστιάζεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή μας και όχι πάνω σε αυτόν. Ως εκ τούτου, βλέπουμε θολά, γεγονός που διορθώνεται με τη χρήση είτε των κατάλληλων γυαλιών, είτε των κατάλληλων φακών επαφής, είτε με τις -ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια διαδεδομένες- διαθλαστικές επεμβάσεις μυωπίας. Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη άποψη, ότι οι εγκυμονούσες με μυωπία πρέπει να αποφεύγουν το φυσιολογικό τοκετό και οπωσδήποτε να υποβάλλονται σε καισαρική τομή, δεδομένου, ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο δημιουργίας ρωγμής ή/ και αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς, καθώς και αιμορραγίας κατά την εξώθηση στο φυσιολογικό τοκετό, όπου και παρατηρούνται μεγάλες διακυμάνσεις τόσο της αρτηριακής πίεσης όσο και της ενδοφθάλμιας πίεσης.

 

Ο μύθος αυτός έχει προκύψει λόγω του ότι γενικά οι μύωπες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, να πάθουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Και αυτό, γιατί ο αμφιβληστροειδής τους είναι συνήθως πιο λεπτός και αρκετά συχνά παρουσιάζει, είτε κληρονομικά, είτε ιδιοσυστασιακά, κάποιες ευαίσθητες περιοχές στην περιφέρειά του, τις λεγόμενες περιφερικές εκφυλιστικές αλλοιώσεις, οι οποίες προδιαθέτουν στη δημιουργία ρωγμών ή/και αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς.

 

Σε αντίθεση με την επίσης αρκετά διαδεδομένη άποψη, ότι οι προαναφερθείσες αλλοιώσεις απαντώνται συχνότερα στους υψηλούς μύωπες, δηλαδή σε όσους παρουσιάζουν μυωπία μεγαλύτερη των 8 ή 9 διοπτριών, αυτό δεν ισχύει. Η κατάσταση του αμφιβληστροειδούς δεν συνδέεται κατ΄ανάγκη με το βαθμό της μυωπίας. Συχνά υψηλοί μύωπες διαθέτουν έναν υγιέστατο αμφιβληστροειδή και από την άλλη πλευρά ακόμα και μια πολύ χαμηλή μυωπία της τάξης της 1 ή 2 διοπτριών μπορεί να συνδέεται με μια από τις προαναφερόμενες -προδιαθεσικές για αποκόλληση- περιφερικές εκφυλιστικές αλλοιώσεις του αμφιβληστροειδούς.

 

 

Με έναν τυπικό οφθαλμολογικό έλεγχο σε συνδυασμό με βυθοσκόπηση μεταξύ 10ης και 14ης εβδομάδας κύησης, καθώς και έναν επανέλεγχο μεταξύ 32ης και 36ης εβδομάδας κύησης, η μέλλουσα μαμά μπορεί να γνωρίζει την ακριβή κατάσταση του αμφιβληστροειδούς και σε συνεργασία με το θεράποντα οφθαλμίατρό της, να προβεί στις τυχόν απαραίτητες προφυλακτικές παρεμβάσεις σε αυτούς. Να σημειωθεί, πως οι σταγόνες μυδρίασης, οι οποίες είναι απαραίτητες προκειμένου να πραγματοποιηθεί η βυθοσκόπηση, μπορούν με ασφάλεια να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της κύησης, χωρίς επιπτώσεις ούτε για τη μέλλουσα μαμά ούτε για το έμβρυο.

 

Για την περίπτωση λοιπόν, όπου η εγκυμονούσα φέρει κάποιες από τις προαναφερόμενες ευαίσθητες περιοχές με ρωγμές ή/και οπές στον αμφιβληστροειδή της και επιθυμεί να προχωρήσει σε φυσιολογικό τοκετό, η σύγχρονη οφθαλμολογία διαθέτει στη φαρέτρα της τη θεραπεία με Argonlaser φωτοπηξία. Η διαδικασία αυτή, που δύναται να πραγματοποιηθεί μέχρι και την 36η εβδομάδα κύησης και χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος , δημιουργεί ένα είδος περιχαράκωσης του αμφιβληστροειδούς, γύρω από τα ευαίσθητα σημεία του και συγκόλλησής του στον υποκείμενο χοριοειδή χιτώνα, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο, τον κίνδυνο αποκόλλησης κατά τις εξωθήσεις του φυσιολογικού τοκετού. Αυτό αποδεικνύεται σε παλαιότερες αλλά και πρόσφατες μελέτες, όπου γυναίκες με μυωπία μεγαλύτερη των 4, 5 διοπτριών υπεβλήθηκαν στη συγκεκριμένη επέμβαση και γέννησαν με φυσιολογικό τοκετό, χωρίς καμία να παρουσιάσει πρόβλημα στον αμφιβληστροειδή.

 

Γίνεται λοιπόν σαφές, ότι η καισαρική τομή, εάν δεν συντρέχουν γυναικολογικές και μαιευτικές ενδείξεις, δεν αποτελεί κατ΄ανάγκη την ενδεδειγμένη λύση για τις εγκυμονούσες με μυωπία. 

 

Με βάση τα σημερινά δεδομένα οι γυναίκες με μυωπία, ακόμα και εκείνες που έχουν ευαίσθητους αμφιβληστροειδείς, μπορούν να γεννήσουν φυσιολογικά, εφόσον το επιθυμούν, χωρίς να διατρέχουν κάποιο ιδιαίτερο κίνδυνο σε ό,τι αφορά την υγεία των οφθαλμών τους.Για να επιτευχθεί, ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι αναγκαία καθόλη τη διάρκεια της κύησης, η συνεργασία της εγκυμονούσας τόσο με το μαιευτήρα της, όσο και με τον οφθαλμίατρό της.