Γράφει ο Δρ Νικηφόρος Κλήμης, MD, PhD, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Συνεργάτης της Κλινικής ΡΕΑ

Ως λοχεία καθορίζεται το χρονικό διάστημα των έξι εβδομάδων μετά τον τοκετό. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδο στη ζωή της γυναίκας, καθώς συνοδεύεται από πληθώρα αλλαγών, τόσο στο σώμα όσο και στην ψυχολογία της.

Μετά τον τοκετό, η μήτρα αποβάλλει υπολείμματα υμένων και το στρώμα που κάλυπτε το εσωτερικό της μαζί με αίμα. Αυτά είναι τα λόχεια. Για τις δυο πρώτες μέρες είναι άφθονα και έχουν ζωηρό κόκκινο χρώμα. Η γυναίκα θα πρέπει να χρησιμοποιεί μεγάλες σερβιέτες, ίσως και διπλές.

Σταδιακά μειώνεται η ποσότητά τους και το χρώμα τους γίνεται πιο ανοιχτόχρωμο. Στο τέλος της πρώτης εβδομάδας τα λόχεια είναι ροζ ή καφέ. Στο τέλος της δεύτερης ημέρας, τα λόχεια είναι καφέ ή κίτρινα και σταδιακά εξαφανίζονται.

ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ

• Υστερόπονοι:
Μετά τον τοκετό, οι μύες της μήτρας χάνουν την ελαστικότητα τους με αποτέλεσμα να πονάνε όταν αρχίζει να συστέλλεται. Οι πόνοι αυτοί θυμίζουν κάπως τους πόνους της περιόδου και ονομάζονται υστερόπονοι και σπάνια επιμένουν μετά την τρίτη ή τέταρτη μέρα. Συχνά οι πόνοι αυτοί είναι έντονοι κατά το θηλασμό.

• Κόλπος - Περίνεο

Σε περίπτωση φυσιολογικού τοκετού όπου έγινε περινεοτομή, τα ράμματα της περιοχής θα απορροφηθούν μόνα τους.

Μετά την καισαρική...

Η καισαρική είναι μια χειρουργική επέμβαση όπου αναπόφευκτα θα υπάρχει μετεγχηριτικός πόνος. Συστήνεται στη γυναίκα να σηκωθεί το συντομότερο από το κρεβάτι, έστω και με κάποια βοήθεια. Όσο πιο γρήγορα κινηθεί τόσο πιο γρήγορα θα συνέλθει. Για κάποιες μέρες θα χρειαστεί να πάρει παυσίπονα. Πιθανά προβλήματα με τις κενώσεις θα αντιμετωπιστούν τις επόμενες 2-3 μέρες. Η τομή θα επουλωθεί σε 12-15 μέρες περίπου. Τυχόν φλεγμονή της τομής θα πρέπει να εξεταστεί από τον γιατρό. Το σήκωμα βάρους θα πρέπει να αποφεύγεται για 8 περίπου εβδομάδες.

• Καθαριότητα
Η καθαριότητα την περίοδο της λοχείας είναι σημαντική και δεν πρέπει να παραμελείται. Μετά τη χρήση της τουαλέτας πρέπει να γίνεται καθαρισμός των γεννητικών οργάνων με χλιαρό νερό και ελαφρύ αντισηπτικό. Το καθημερινό μπάνιο είναι επίσης απαραίτητο για να απομακρύνονται οι εκκρίσεις του δέρματος και τα υπολείμματα του γάλακτος μετά τον θηλασμό. Το μπάνιο στη μπανιέρα καλό είναι να αποφεύγεται και να προτιμάται το απλό ντούς.

• Διατροφή στη λοχεία
Εάν ο τοκετός γίνει φυσιολογικά, μετά από μία ώρα η γυναίκα μπορεί να φάει και να πιεί οτιδήποτε θελήσει. Αντίθετα, εάν γεννήσει με καισαρική, μπορεί να πιεί ένα τσάι λίγες ώρες μετά, αλλά η λήψη φαγητού ξεκινάει απο την επόμενη μέρα. Σε περίπτωση θηλασμού, η διατροφή θα πρέπει να είναι πλούσια σε πρωτείνες και βιταμίνες. Καλό είναι να συνεχίσει τη λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου και ασβεστίου κατα όλη τη διάρκεια της λοχείας.

• Αλλαγές στο στήθος
Τις τρεις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό, από το στήθος της λεχώνας αρχίζει να ρέει το πρωτόγαλα. Μεταξύ τρίτου και τετάρτου 24ώρου αρχίζει σιγά- σιγά να αισθάνεται το στήθος της βαρύ και γεμάτο. Αυτό σημαίνει ότι έρχεται το μεταβατικό γάλα, το οποίο είναι περισσότερο σε ποσότητα. Το ώριμα γάλα έρχεται περίπου το έβδομο με δέκατο 24ωρο.

• Σωματικό Βάρος
Μετά τον τοκετό χάνονται 5-7 κιλά που αντιστοιχούν στο έμβρυο, το αμνιακό υγρό, τον πλακούντα και την μείωση του ολικού όγκου αίματος αλλά και την σταδιακή απώλεια των υγρών που έχουν κατακρατηθεί. Η γυμναστική, ο θηλασμός και η σωστή διατροφή επαναφέρουν το βάρος του σώματος στα επιθυμητά επίπεδα.

• Μυοσκελετικό
Οι σύνδεσμοι της λεκάνης χαλαρώνουν κατά την εγκυμοσύνη καθώς και οι κοιλιακοί μύες και επανέρχονται σταδιακά. Η γυμναστική βοηθά σε αυτό.

• Κοιλιά - Ραγάδες

Μπορεί να παρατηρηθεί ότι το κάτω μέρος της κοιλιάς καλύπτεται από έντονες κόκκινες γραμμές. Είναι οι ραγάδες από το τέντωμα του δέρματος και την λέπτυνση του κολλαγόνου σας. Αν και δεν θα εξαφανιστούν εντελώς, σύντομα θα ξεθωριάσουν στο χρώμα του ασημιού. Στην περίπτωση της καισαρικής τομής στην περιοχή ακριβώς όπου έχει κοπεί το δέρμα και έχουν τοποθετηθεί ράμματα είναι δυνατόν να αισθάνεται η γυναίκα ένα τράβηγμα ή ένα ελαφρό μούδιασμα. Η αίσθηση στην κοιλιά επανέρχεται σταδιακά στις επόμενες εβδομάδες. Η χαλάρωση των κοιλιακών τοιχωμάτων και μυών που είναι βέβαια φυσιολογική μετά την περίοδο της εγκυμοσύνης αποκαθίσταται σταδιακά στους προσεχείς μήνες, με βοήθεια σαφώς διατροφής και γυμναστικής.

• Πεπτικό
Λόγω μειωμένης κινητικότητας του παχέως εντέρου μπορεί να υπάρξει δυσκοιλιότητα. Εδώ βοηθά η σωστή διατροφή, συχνά, μικρά και εύπεπτα γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες, και γρήγορη κινητοποίηση. Συνήθως πριν φύγει η γυναίκα από το μαιευτήριο, αν δεν έχει ενεργηθεί μόνη της, της παρέχεται βοηθητική φαρμακευτική αγωγή.

• Ουροποιητικό
Δυσκολία ούρησης μετά την τοκετό μπορεί να προκληθεί από την πίεση της μήτρας στην ουροδόχο κύστη, από ένα αναισθητικό που χορηγήθηκε στη διάρκεια του τοκετού ή από την κακοδιαθεσία από τα ράμματα, αν έγινε περινεοτομή. Μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθεί καθετήρας στην κύστη για να αδειάσουν τα ούρα. Στη διάρκεια των πρώτων ημερών μετά τη γέννα, πιθανών να υπάρξει σχετική συχνουρία επειδή το σώμα αποβάλλει τα παραπανίσια υγρά. Μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, η δυσκολία στην ούρηση, καθώς και η αίσθηση καψίματος ή θολερότητας και δυσοσμίας στα ούρα αποτελούν αίτια ενημέρωσης του γιατρού σας.

• Δραστηριότητες-Γυμναστική
Μiα γυναίκα που έχει γεννήσει φυσιολογικά, μπορεί να επανέλθει στις δραστηριότητές της αρκετά σύντομα, σχεδόν άμεσα μετά τον τοκετό. Εάν, όμως, έχει γίνει καισαρική τομή, ο οργανισμός θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αποκατασταθεί πλήρως. Σε γενικές γραμμές, όμως, δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό κάθε γυναίκα θεωρητικά μπορεί να γυρίσει στις απλές δραστηριότητές της χωρίς κανένα πρόβλημα. Σε ό,τι αφορά τη γυμναστική, μετά το φυσιολογικό τοκετό, μπορεί να ξεκινήσει μία εβδομάδα μετά, ενώ μετά από καισαρική μπορεί να ξεκινήσει περίπου στον ένα μήνα από τον τοκετό.

• Σεξουαλικές επαφές
Οι ερωτικές επαφές μπορούν να αρχίσουν ξανά το νωρίτερο τρεις εβδομάδες μετά τον τοκετό. Όποτε κι αν αποφασιστεί η επανέναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, είναι σημαντικό να επιλεγεί με προσοχή με τη βοήθεια του γιατρού της η σωστή μέθοδος αντισύλληψης. Ο θηλασμός μπορεί να λειτουργήσει αντισυλληπτικά, μειώνοντας την πιθανότητα για ωορρηξία. Δεν την αποκλείει, όμως. Η ωορρηξία κατά μέσω όρο πραγματοποιείται τρεις εβδομάδες μετά τον τοκετό.

• Ψυχολογία

Σε ένα βαθμό η στενοχώρια και το άγχος της λεχώνας είναι απόλυτα φυσιολογικά. Αφενός η μείωση των οιστρογόνων αλλά και το νέο μέλος της οικογένειας που απαιτεί συνεχές ενδιαφέρον και απασχόληση αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες για την ψυχοσύνθεση της νέας μητέρας. Αυτά υποχωρούν συνήθως σταδιακά μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες. Αν αυτό δεν συμβεί και είναι έντονη η κατάθλιψη, έχουμε άρνηση ενασχόλησης με το παιδί ή επιθετικότητα προς αυτό, διαταραχές διατροφής και διαταραχές ύπνου, ευσυγκινησία χωρίς προφανείς λόγους, εμμονές που αφορούν στο βρέφος ή σε θέματα που σχετίζονται με αυτό και διαταραχή των διαπροσωπικών σχέσεων της μητέρας, τότε έχουμε την επιλόχεια κατάθλιψη ,που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Σε αυτές τις περιπτώσεις η γυναίκα θα πρέπει να συμβουλευτεί άμεσα τον γιατρό.

• Αποκατάσταση της εμμήνου ρύσεως
Αν η γυναίκα δεν θηλάζει, η περίοδος έρχεται μετά από 6-8 εβδομάδες, ενώ αν θηλάζει μετά από 4-6 μήνες. Η πρώτη περίοδος μπορεί να είναι μεγαλύτερη σε ποσότητα από τη συνηθισμένη. Ο ερχομός της περιόδου δεν αναστέλλει τη δυνατότητα θηλασμού.