Γράφει ο Εμμανουήλ Χειράκης, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Μέλος Επιστημονικής Επιτροπής Κλινικής ΡΕΑ, Μέλος ΔΣ Κλινικής ΡΕΑ.

 

Ως ουρολοίμωξη ονομάζουμε την είσοδο και ανάπτυξη μικροβίων σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού συστήματος. Τα φυσιολογικά ούρα είναι στείρα μικροβίων, εάν όμως ανιχνεύσουμε μικροοργανισμούς ή λευκά αιμοσφαίρια στα ούρα, τότε θέτουμε την υποψία ή τη διάγνωση της ουρολοίμωξης.

Οι ουρολοιμώξεις ταξινομούνται ανάλογα με την εντόπιση σε

α) Κατώτερου ουροποιητικού (κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα) και

β) Ανώτερου ουροποιητικού (πυελονεφρίτιδα)

Aνάλογα με τη ύπαρξη ή όχι συμπτωματολογίας, σε συμπωματικές και σε ασυμπτωματικές.

 

ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ

Το συχνότερο μικρόβιο είναι το Ε. Coli, κοινώς κολοβακτηρίδιο, με συχνότητα εμφάνισης 85%. Άλλοι μικροβιακοί παράγοντες είναι η Klebsiella, o Proteus,  Enterococcus, Staphylococcus κ.ά.

Στα υγιή άτομα, τα παθογόνα μικρόβια προέρχονται από το ορθό και το κόλπο, και εισέρχονται στο ουροποιητικό από το έξω στόμιο της ουρήθρας και με την άνοδο μέσω της ουροδόχου κύστεως και των ουρητήρων μπορεί να προκαλέσουν έως και πυελονεφρίτιδα.

 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα τυπικά συμπτώματα της ουρολοίμωξης είναι:

• συχνουρία
• αίσθημα καύσους κατά την ούρηση
• πόνος πάνω από την ηβική σύμφυση
• επιτακτικότητα ούρησης
• αιματουρία αρκετά συχνά

 

ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ

Ο ιατρός, αφού πάρει λεπτομερές ιστορικό και γίνει κλινική εξέταση, θα συστήσει γενική ούρων, καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα.

Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη συλλογή των ούρων, προς αποφυγή επιμόλυνσης αυτών. Το σωστό είναι να συλλέγεται δείγμα από τα πρώτα πρωινά ούρα και κατά το μέσον της ούρησης.

Ενδεικτικά, σημεία ουρολοίμωξης αποτελούν η ύπαρξη πυουρίας, δηλαδή λευκά αιμοσφαίρια στα ούρα, και η βακτηριουρία, δηλαδή μικρόβια στα ούρα.

Τα ούρα πρέπει να στέλνονται αμέσως για εξέταση, εάν όμως αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να μείνουν στο ψυγείο για 24 ώρες.

 

ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Η περιοχή γύρω από το κόλπο και την ουρήθρα έχει μια φυσιολογική χλωρίδα πλούσια σε μικροοργανισμούς, όπως γαλακτοβάκιλλους, οι οποίοι σχηματίζουν φραγμό έναντι των παθογόνων μικροβίων. Οι αλλοιώσεις στο Ph του κόλπου παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση ουρολοίμωξης.

Για τις αλλοιώσεις αυτές σημαντικός παράγοντας είναι η ηλικία. Είναι γνωστό ότι παρουσιάζεται αύξηση των ουρολοιμώξεων κατά τη διάρκεια της εφηβείας, που σχετίζεται με την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Επίσης αυξάνεται και με τη συχνότητα των σεξουαλικών επαφών, καθώς μέχρι και 90% των ασθενών παρουσιάζουν μόλυνση μετά από επαφή.

Ο σακχαρώδης διαβήτης πενταπλασιάζει τη συχνότητα της ουρολοίμωξης μεταξύ διαβητικών και μη διαβητικών γυναικών.

 

ΠΡΟΛΗΨΗ

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού απασχολούν μεγάλο μέρος του γυναικείου πληθυσμού με δυσάρεστες επιπτώσεις στην κοινωνική και σεξουαλική λειτουργικότητα τους.

 

Διαιτητικά μέτρα

Η αυξημένη κατανάλωση υγρών είναι η πιο σπουδαία συμβουλή διότι έτσι γίνεται αραίωση του αριθμού των μικροβίων στην ουροδόχο κύστη και ταυτόχρονα απομακρύνονται μέσω της συχνής ούρησης.

Γυναίκες που έχουν συμπτώματα συχνά , θα πρέπει να αποφεύγουν καυτερά μπαχαρικά, αλκοόλ, τσάι, καφεΐνη, αναψυκτικά και συνθετικά γλυκαντικά διότι επιδεινώνουν και ερεθίζουν την ουροδόχο κύστη.

Η βιταμίνη C αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων και γι αυτό θεωρείται ότι δρα ευεργετικά στην πρόληψη των ουρολοιμώξεων.

 

Κανόνες υγιεινής

Η ανατομία της γεννητικής περιοχής είναι τέτοια που η ουρήθρα και ο πρωκτός είναι πολύ κοντά. Επίσης η ουρήθρα στη γυναίκα είναι περίπου 4 εκατοστά, αρκετά μικρότερη από τον άνδρα.

 

• Οι  γυναίκες μετά την ούρηση αλλά και μετά την αφόδευση πρέπει να σκουπίζονται από εμπρός προς τα πίσω για να μην μεταφέρονται μικρόβια στην ουρήθρα από τη περιοχή του πρωκτού.

 

• Σημαντικό είναι να γίνεται καλό και επιμελές πλύσιμο των χεριών πριν την τουαλέτα και να μην γίνεται καθαρισμός της περιοχής με το ίδιο χαρτί υγείας δεύτερη φορά.

 

• Να προτιμάται το ντους από το μπάνιο σε γεμάτη μπανιέρα, διότι το νερό στη μπανιέρα θα περιέχει μικρόβια του δέρματος.

 

• Να αποφεύγονται τα στενά εφαρμοστά παντελόνια, κολάν, καλσόν διότι πιέζουν τις δερματικές πτυχές που περιβάλλουν τον κόλπο και ενδέχεται να εισάγουν μικρόβια στην ουρήθρα.

 

• Καλό είναι η χρήση βαμβακερών εσωρούχων.

 

• Το βρεγμένο μαγιό δε πρέπει να μένει πολλή ώρα διότι η υγρασία με την αυξημένη θερμοκρασία δημιουργούν ευνοϊκό περιβάλλον για την είσοδο μικροβίων.

 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο γιατρός θα δώσει την ενδεδειγμένη θεραπεία βάσει της εκάστοτε περίπτωσης και των εξετάσεων. Το αντιβιοτικό που θα δοθεί θα προκύψει από την καλλιέργεια ούρων και το αντιβιόγραμμα. Για την πρόληψη των ουρολοιμώξεων αλλά και επικουρικά της θεραπείας με το αντιβιοτικό, θα μπορούσε να δοθεί χυμός cranberry σε καθημερινή χορήγηση, που αν και υπάρχουν αμφισβητήσεις, μπορεί να ασκήσει προστατευτική δράση.