ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΟ – ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

H Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολαγγειο-Παγκρεατογραφία αποτελεί εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και θεραπεία παθήσεων των χοληφόρων και του παγκρέατος με συνδυασμό ενδοσκόπησης και ακτινοσκόπησης.

Διακρίνεται σε διαγνωστική και θεραπευτική ή επεμβατική, παρότι η χρήση ασφαλέστερων διαγνωστικών μεθόδων όπως η μαγνητική χολάγγειο-παγκρεατογραφία  και το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, την έχουν καταστήσει απαραίτητη κυρίως όταν προσδοκάται και θεραπευτικό όφελος από τη διενέργειά της.

Οι κυριότερες ενδείξεις για την επέμβαση είναι η διάγνωση και αντιμετώπιση λίθων στο χοληδόχο πόρο (χοληδοχολιθίαση), ο αποφρακτικός ίκτερος, η υποψία κάκωσης των χοληφόρων, η πιθανή ύπαρξη καρκίνου στα χοληφόρα ή στο πάγκρεας, οι αδιευκρίνιστης αιτιολογίας στενώσεις του χοληδόχου πόρου, η δυσλειτουργία του σφιγκτήρα του Oddi, η χρόνια ή υποτροπιάζουσα παγκρεατίτιδα κ.ά.    

Για την πραγματοποίηση της εξέτασης απαιτείται εισαγωγή σε νοσοκομείο με την κατάλληλη υποδομή. Η εξέταση γίνεται σε χώρο όπου συνδυάζει ενδοσκοπικό και ακτινοσκοπικό έλεγχο και με χορήγηση κατασταλτικής και αναλγητικής αγωγής.

Χρησιμοποιούνται ειδικά βιντεοενδοσκόπια πλαγίας οράσεως τα οποία προωθούμενα μέσω του στόματος φθάνουν μέχρι το φύμα του Vater, το σημείο κοινής εκβολής στο δωδεκαδάκτυλο του χοληδόχου και του παγκρεατικού πόρου. Διαμέσου του σφιγκτήρα του Oddi που βρίσκεται στην περιοχή του φύματος, εισάγεται καθετήρας προς το χοληδόχο ή τον παγκρεατικό πόρο (ανάλογα με την ένδειξη). Με τη βοήθεια του καθετήρα εγχέεται σκιαγραφική ουσία που βοηθά στην ακτινοσκοπική απεικόνιση της προς διερεύνηση περιοχής. Εάν απαιτηθεί μπορεί να γίνει τομή στο φύμα του Vater (σφιγκτηροτομή) με τη βοήθεια ειδικού σύρματος (σφιγκτηροτόμου) με στόχο την αφαίρεση λίθων ή την τοποθέτηση ενδοπρόθεσης (stent).

Η γαστροσκόπηση (ή ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού) είναι μια εξέταση που επιτρέπει την άμεση επισκόπηση του εσωτερικού τοιχώματος (βλεννογόνου) του οισοφάγου, του στομάχου και του α΄ τμήματος του λεπτού εντέρου (δωδεκαδακτύλου).

Στα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης εξέτασης έναντι άλλων απεικονιστικών μεθόδων είναι η άμεση οπτική επαφή της βλάβης και η δυνατότητα λήψης βιοψιών ή θεραπευτικής παρέμβασης. Με τη χρήση των σύγχρονων βιντεοενδοσκοπίων καθώς και με τη χορήγηση μέθης, η εξέταση είναι εξαιρετικά ανεκτή από τον ασθενή και δίνει άριστη διαγνωστική ακρίβεια.

Η γαστροσκόπηση διακρίνεται σε διαγνωστική και θεραπευτική. Στις ενδείξεις της διαγνωστικής ενδοσκόπησης περιλαμβάνονται ο πόνος στην περιοχή του επιγαστρίου, τα συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης για έλεγχο οισοφαγίτιδας ή οισοφάγου Barrett, η παρακολούθηση στομάχου μετά γαστρεκτομή, η απώλεια αίματος (μέλαινα κένωση ή αιματέμεση), η αναιμία (σιδηροπενική ή μεγαλοβλαστική), η ανορεξία ή η απώλεια βάρους, η ύπαρξη δυσφαγίας ή οδυνοφαγίας (πόνος κατά την κατάποση), η διερεύνηση κοιλιοκάκης ή νόσου Crohn κα.

Συχνές ερωτήσεις

1. Είναι επώδυνη η γαστροκόπηση;

Η γαστροσκόπηση είναι ανώδυνη και καλά ανεκτή από τους ασθενείς, ιδιαιτέρως με τη χρήση της μέθης.

2. Ποια είναι η προετοιμασία για την εξέταση;

Για τη διενέργεια της εξέτασης ο ασθενής θα πρέπει να απέχει από τη λήψη τροφής για 8 ώρες και από τη λήψη υγρών για 3-4 ώρες προς αποφυγή εισρόφησης. Πριν την έναρξη της εξέτασης, γίνεται ψεκασμός του φάρυγγα με τοπικό αναισθητικό (ξυλοκαίνη) και ενδοφλέβια χορήγηση ήπιας καταστολής με ταυτόχρονη παρακολούθηση των ζωτικών σημείων του ασθενούς.

3. Πόσο διαρκεί η εξέταση;

Η εξέταση διαρκεί κατά μέσο όρο 5 – 10 λεπτά ανάλογα με τα ευρήματα και τους πιθανούς χειρισμούς

4. Θα κλείσει η αναπνευστική οδός κατά τη διάρκεια της εξέτασης;

Η αναπνευστική οδός παραμένει ανοικτή καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Ο ασθενής μπορεί να αναπνεύσει τόσο από τη μύτη όσο και από το στόμα.

5. Θα πονέσω κατά τη λήψη βιοψιών ή την πολυποδεκτομή;

Δεν υφίσταται πόνος καθώς η εσωτερική επένδυση του πεπτικού σωλήνα (βλεννογόνος) στερείται αισθητικής νεύρωσης.  

6. Θα έχω ενοχλήσεις μετά την εξέταση;

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης γίνεται χορήγηση αέρα μέσω του ενδοσκοπίου στα υπό έλεγχο όργανα, ο οποίος αφαιρείται στο μεγαλύτερο ποσοστό στο τέλος της εξέτασης. Πάραυτα, πιθανόν να υπάρχει μια αίσθηση φουσκώματος στην περιοχή του επιγαστρίου ή στην κοιλία που θα υποχωρήσει γρήγορα.

Επίσης, πιθανόν να υπάρχει μια ενόχληση στο φάρυγγα που υποχωρεί εντός των επομένων ωρών.

7. Μπορώ να φάω άμεσα μετά την εξέταση;

Μόλις επανέλθει πλήρως η αίσθηση της κατάποσης μετά την τοπική αναισθησία – συνήθως εντός το πολύ μιας ώρας.

8. Μπορώ να επανέλθω στις δραστηριότητές μου μετά την εξέταση;

Την ημέρα της εξέτασης απαγορεύεται η οδήγηση, ο χειρισμός μηχανημάτων, η κατανάλωση αλκοόλ, η υπογραφή νομικών ή άλλων σοβαρών εγγράφων λόγω της χορήγησης της μέθης. Ο ασθενής θα πρέπει να συνοδεύεται κατά την αποχώρηση από το ενδοσκοπικό ιατρείο.

Η κολοσκόπηση (ή ενδοσκόπηση κατώτερου πεπτικού) είναι μια εξέταση που δίνει τη δυνατότητα για άμεσο οπτικό έλεγχο του εσωτερικού τοιχώματος (βλεννογόνου) του παχέος εντέρου και ενός περιορισμένου μήκους τμήματος του λεπτού εντέρου (τελικού ειλεού).

Ανάλογα με την ένδειξη, η εξέταση μπορεί να χρειαστεί να περιορισθεί στο ορθό – οπότε ονομάζεται ορθοσκόπηση – ή να φθάσει μέχρι την αριστερή κολική καμπή (αριστερή κολοσκόπηση). Η εξέταση διακρίνεται σε διαγνωστική και θεραπευτική.

Οι κυριότερες ενδείξεις για διαγνωστική κολοσκόπηση είναι η διερεύνηση αναιμίας, η απώλεια αίματος από το ορθό, η διερεύνηση ευρημάτων απεικονιστικού ελέγχου, η παρακολούθηση μετά κολεκτομή ή πολυποδεκτομή, η διερεύνηση χρόνιας διάρροιας, η παρουσία συμπτωμάτων από το πεπτικό καθώς και ο προληπτικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου.

Ενδείξεις για θεραπευτική κολοσκόπηση αποτελούν η αφαίρεση πολυπόδων, η φωτοπηξία αγγειοδυσπλασιών ή μετακτινικών βλαβών του παχέος εντέρου, η αιμόσταση σε σημείο αιμορραγίας, η ηλεκτροκαυτηρίαση κονδυλωμάτων του ορθοπρωκτικού σωλήνα, η τοποθέτηση ενδοπροθέσεων (stents) ορθού κλπ.                                                                                     

Συχνές ερωτήσεις

1. Είναι επώδυνη η εξέταση;

Η εξέταση είναι συνήθως ανώδυνη λόγω της αναλγητικής και κατασταλτικής αγωγής (μέθης) που χορηγείται ενδοφλέβια.

2. Ποια είναι η προετοιμασία για την εξέταση;

Για τη διενέργειά της, απαιτείται προηγούμενη επαρκής προετοιμασία του εντέρου με δίαιτα και λήψη καθαρτικών σκευασμάτων.

3. Πόσο διαρκεί η εξέταση;

Η εξέταση διαρκεί κατά μέσο όρο 30΄ ανάλογα με την ανατομία του παχέος εντέρου, τα ευρήματα και τους πιθανούς χειρισμούς.                                                         

4. Πιθανές ενοχλήσεις μετά την εξέταση;

Συχνή είναι η αίσθηση φουσκώματος στην περιοχή της κοιλίας λόγω του αέρα που έχει εμφυσηθεί κατά τη διάρκεια της εξέτασης, σύμπτωμα που υποχωρεί μέσα στις επόμενες ώρες..

5. Γίνονται γαστροσκόπηση και κολοσκόπηση την ίδια ημέρα;

Εάν υπάρχει ένδειξη, οι δύο ενδοσκοπήσεις μπορούν να γίνουν την ίδια ημέρα, διευκολύνοντας τον ασθενή στο να μην χρειαστεί και δεύτερη επίσκεψη στο ενδοσκοπικό ιατρείο.

6. Πότε θα έχω κένωση μετά την εξέταση;

Πιθανόν να μην υπάρξει κένωση τις επόμενες 2- 3 ημέρες μετά την εξέταση.

7. Είναι ασφαλής η ενδοσκοπική αφαίρεση πολυπόδων;

Είναι ασφαλής και αποφεύγεται η διενέργεια χειρουργικής επέμβασης. Σπάνια μπορεί να προκληθεί αιμορραγία που αντιμετωπίζεται ενδοσκοπικά ή διάτρηση του εντέρου, η οποία συνήθως χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης.