Γράφει ο Αθανάσιος Πρεκατές M.D, PhD, Πνευμονολόγος - Εντατικολόγος, Συντονιστής Διευθυντής ΜΕΘ  Γ.Ν.Π. ΤΖΑΝΕΙΟ, Συνεργάτης Κλινικής ΡΕΑ.

Εισαγωγή

Η χρήση του υπερηχογραφήματος πνευμόνων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Είναι μια μη επεμβατική διαγνωστική μέθοδος, φθηνή, δυναμική και χωρίς έκθεση στην ακτινοβολία, που χρησιμοποιείται για την διάγνωση και την  αξιολόγηση διαφόρων πνευμονικών παθήσεων. Η χρήση του προσφέρει άμεσες και ακριβείς πληροφορίες για την κατάσταση των πνευμόνων. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι αντικαθιστά το στηθοσκόπιο και την αξονική θώρακα σε σημαντικό βαθμό. Πριν περίπου 20 χρόνια δεν συμπεριλαμβάνονταν στα διάφορα διαγνωστικά εργαλεία για την εξέταση του πνεύμονα.

Τι είναι το Υπερηχογράφημα Πνευμόνων;

Το υπερηχογράφημα πνευμόνων χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας για να δημιουργήσει εικόνες προερχόμενες από τους ιστούς και από τις δομές των πνευμόνων. Μέσω του υπερήχου, οι Ιατροί μπορούν να διαγνώσουν την ύπαρξη πλευριτικής συλλογής, πνευμοθώρακα, πνευμονίας, πνευμονικού οιδήματος και άλλων πνευμονικών παθήσεων.

Πώς Γίνεται;

Το υπερηχογράφημα πραγματοποιείται με τη χρήση ενός υπερηχογραφικού συστήματος. Ο Ιατρός τοποθετεί την κεφαλή υπερήχων στο θωρακικό τοίχωμα του ασθενούς, όπου τα ηχητικά κύματα περνούν μέσω των ιστών και ανακλώνται από τους πνεύμονες. Ο υψίσυχνος ηχοβολέας τοποθετείται στο μεσοπλεύριο διάστημα και εξετάζει κάθε πνευμονικό πεδίο (6 πεδία για κάθε πνεύμονα). Επίσης, στην εξέταση βοηθά αν διαιρέσουμε τον πνεύμονα σε 3 ζώνες: την πρόσθια, την πλάγια και την οπίσθια.

Ενδείξεις υπερηχογραφήματος πνεύμονα

Το υπερηχογράφημα πνευμόνων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την άμεση διάγνωση ή παρακολούθηση των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος. Συνήθως χρησιμοποιείται για:

• Τη Διάγνωση της πνευμονίας
• Τον Εντοπισμό πλευριτικής συλλογής
• Τη Διάγνωση της ατελεκτασίας
• Την Ανίχνευση του πνευμοθώρακα
• Για την Αξιολόγηση του πνευμονικού οιδήματος
• Σαν οδηγός επεμβάσεων
• Την μετά Covid αξιολόγηση, κ.λ.π.

 

Μετά Covid Αξιολόγηση

Το υπερηχογράφημα πνευμόνων (Lung Ultrasound - LUS) έχει αναδειχθεί ως ένα εξαιρετικά πολύτιμο εργαλείο στην αξιολόγηση των πνευμόνων μετά από COVID-19, ειδικά για την εκτίμηση της βλάβης και της ανάρρωσης των πνευμόνων. Οι ασθενείς μετά από COVID μπορεί να παρουσιάσουν μια σειρά από επιπλοκές, όπως πνευμονική ίνωση ή πνευμονία σε αποδρομή ή πλευριτική συλλογή, κ.λ.π. Το υπερηχογράφημα προσφέρει μια μη επεμβατική μέθοδο παρακολούθησης αυτών των καταστάσεων, χωρίς έκθεση σε ακτινοβολία.

Πλεονεκτήματα του υπερηχογραφήματος πνευμόνων στην αξιολόγηση μετά την COVID-19:

• Η έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση των πνευμονικών αλλοιώσεων: Το υπερηχογράφημα είναιευαίσθητο στις αλλαγές που μπορούν να συμβούν στους πνεύμονες, όπως οι ανωμαλίες στη γραμμή του υπεζωκότα, οι γραμμές Β (ενδεικτικές διάμεσου συνδρόμου) και οι υποϋπεζωκοτικές πυκνώσεις, οι οποίες είναι κοινές σε ασθενείς μετά από COVID.
• Η παρακολούθηση της πορείας της νόσου: Το LUS μπορεί να βοηθήσει στην παρακολούθηση ασθενών με σύνδρομο long COVID ή με επίμονα αναπνευστικά συμπτώματα, εκτιμώντας τον αερισμό των πνευμόνων και ανιχνεύοντας ίνωση ή άλλες καθυστερημένες επιπλοκές (π.χ. BOOΡ).
• Δεν εκπέμπει ακτινοβολία: Σε αντίθεση με την αξονική τομογραφία ή την ακτινογραφία, το υπερηχογράφημα δεν εκπέμπει  ακτινοβολία, καθιστώντας το κατάλληλο για επαναλαμβανόμενες εξετάσεις, οι οποίες συχνά χρειάζονται στη διαχείριση των πνευμονικών παθήσεων μετά το COVID.
• Είναι εύχρηστο, γρήγορη εξέταση και έχει εύκολη μετακίνηση: Το υπερηχογράφημα πνευμόνων είναι φορητό και μπορεί να γίνει στο κρεβάτι του ασθενούς, καθιστώντας το ιδιαίτερα χρήσιμο για εξωτερική ή κατ' οίκον περίθαλψη.

 

Στο πλαίσιο της COVID-19, το υπερηχογράφημα έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στον εντοπισμό της πρώιμης βλάβης στον πνεύμονα, και μπορεί να υπερέχει σε ορισμένες περιπτώσεις έναντι της ακτινογραφίας θώρακα. Οι ασθενείς με πνευμονικές βλάβες από το COVID συχνά εμφανίζουν χαρακτηριστικά πρότυπα στο υπερηχογράφημα, όπως η παρουσία πολλαπλών γραμμών Β, οι οποίες υποδηλώνουν διάμεσο σύνδρομο ή ίνωση. Επιπλέον, είναι χρήσιμο για την αξιολόγηση της έκτασης της ανάρρωσης από καταστάσεις, όπως η πνευμονία.

Η χρήση του LUS στην μετέπειτα φροντίδα για την COVID μπορεί να βελτιώσει τη γενική κλινική εικόνα του ασθενούς, προσφέροντας έναν λεπτομερή, ασφαλή και προσβάσιμο τρόπο παρακολούθησης της ανάρρωσης των πνευμόνων με την πάροδο του χρόνου.

Γενικά σε κάθε ασθενή στο υπερηχογράφημα πνεύμονα θα ελέγχουμε:

1. Αν παρατηρείται ολίσθηση πνεύμονα (lung sliding): αν υπάρχει δεν έχει πνευμοθώρακα
2. Αν έχει B-lines, αν είναι αρκετές δείχνει διάμεσο οίδημα και αποκλείει τον πνευμοθώρακα
3. Αν έχει Lung-point, τότε έχει πνευμοθώρακα

4. Αν ο ασθενής έχει δύσπνοια και A-lines και υποψιαζόμαστε πνευμονική εμβολή τότε κάνουμε υπερηχογράφημα φλεβών κάτω άκρων και αν είναι θετικό για φλεβοθρόμβωση τότε με αρκετή πιθανότητα και μεγάλη προσοχή και ευθύνη, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ο ασθενής έχει φλεβική θρομβοεμβολή - πνευμονική εμβολή. Με αυτή την μεθοδολογία μπορούμε αρκετές φορές να αποφύγουμε την CTPA, που σε μία έγκυο γυναίκα έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί δεν θα προσλάβει ακτινοβολία και δεν θα χρειαστεί και σκιαγραφικό.