Γράφει η Μαρία Νατούδη, MD, PhD Χειρουργός Κέντρου Μεταβολικής Χειρουργικής & Παχυσαρκίας Κλινικής ΡΕΑ

Τα τελευταία χρόνια η παχυσαρκία έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις, με μεγάλο ποσοστό των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας να είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Πολλές γυναίκες επιλέγουν την χειρουργική λύση για την απώλεια βάρους. Οι Βαριατρικές Επεμβάσεις δεν βελτιώνουν μόνο σοβαρά προβλήματα υγείας όπως ο διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση αλλά μειώνουν και τον κίνδυνο επιπλοκών σε μία πιθανή εγκυμοσύνη.

 

Τι είναι οι Bαριατρικές Επεμβάσεις

Πρόκειται για χειρουργικές επεμβάσεις που παρεμβαίνουν στο γαστρεντερικό σωλήνα και οδηγούν στην απώλεια βάρους.

Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ο όρος Μεταβολικό Χειρουργείο, καθώς η παρέμβαση στο γαστρεντερικό σωλήνα δεν έχει σαν στόχο μόνο την απώλεια βάρους αλλά την ύφεση/θεραπεία του διαβήτη και των λοιπών στοιχείων του μεταβολικού συνδρόμου (αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία).

Τύποι Βαριατρικών Επεμβάσεων

Υπάρχουν αδρά, δυο κατηγορίες Βαριατρικών Επεμβάσεων, οι περιοριστικού τύπου και οι δυσαπορροφητικές/ συνδυαστικές επεμβάσεις.

Στις περιοριστικού τύπου επεμβάσεις ανήκουν ο γαστρικός δακτύλιος και η Επιμήκης Γαστρεκτομή(μανίκι ήsleeve).Ο μηχανισμός απώλειας βάρους είναι ο περιορισμός πρόσληψης τροφής.

Στις δυσαπορροφητικού/μεικτού τύπου επεμβάσεις ανήκει το κλασικό GastricBypass, η παράκαμψη μιας αναστόμωσης(“mini”)και η χολοπαγκρεατική παράκαμψη. Η απώλεια βάρους σε αυτού του τύπου τις επεμβάσεις επιτυγχάνεται όχι μόνο με τον περιορισμό πρόσληψης τροφής αλλά και με την δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών μέσω της παράκαμψης ενός τμήματος του λεπτού εντέρου. Πρόκειται για πιο σύνθετες επεμβάσεις που απαιτούν συστηματική παρακολούθηση και λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. Αυτό εξαρτάται από τον τύπο της επέμβασης αλλά και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων.

Συχνότητα Βαριατρικών Επεμβάσεων

Η εκρηκτική αύξηση της παχυσαρκίας έχει οδηγήσει  ταυτόχρονα και στην ραγδαία αύξηση των Βαριατρικών Επεμβάσεων.

Οι μισές Βαριατρικές Επεμβάσεις που διενεργούνται παγκοσμίως είναι σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Τι θα πρέπει να προσέχει  όμως μια γυναίκα που έχει υποβληθεί σε Βαριατρική Επέμβαση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, της λοχείας και φυσικά του θηλασμού;

Ποια τα οφέλη μιας Βαριατρικής Επέμβασης για μια γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας;

Η υπογονιμότητα δεν αποτελεί ένδειξη για χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους, ωστόσο η γονιμότητα της γυναίκας φαίνεται να αυξάνει μετά από μια Βαριατρική Επέμβαση.

Η σημαντική απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται μετά από ένα Βαριατρικό Χειρουργείο οδηγεί σε βελτίωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών.

Μετά από μια Βαριατρική Επέμβαση βελτιώνεται το μεταβολικό σύνδρομο και οι συνοδές παθήσεις όπως ο διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση. Συνεπώς μειώνονται οι επιπλοκές που σχετίζονται με την παχυσαρκία κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η πιθανότητα προεκλαμψίας είναι μικρότερη σε μια γυναίκα που έχει υποβληθεί σε επέμβαση απώλειας βάρους, σε σχέση με τις παχύσαρκες γυναίκες.

Τέλος, μειώνεται η πρόσληψη βάρους κατά την διάρκεια της κύησης,ενώ δεν έχει φανεί διαφορά στα ποσοστά καισαρικής τομής.

Μετά από μια Βαριατρική Επέμβαση έχουμε λιγότερα ποσοστά μακροσωμίας και μικρότερο μέσο βάρος  γέννησης του νεογνού. Δεν φάνηκε να υπάρχει καμία διαφορά στην προωρότητα, στον περιορισμό της εμβρυικής ανάπτυξης, στην εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών, αυτόματων αποβολών ή την αυξημένη νεογνική θνησιμότητα.

Μελέτες που έχουν γίνει σε παχύσαρκες γυναίκες που υποβλήθηκαν σε βαριατρική επέμβαση μετά την πρώτη εγκυμοσύνη δείχνουν σημαντικά μικρότερο αριθμό επιπλοκών στην δεύτερη εγκυμοσύνη, τόσο για τη μητέρα όσο και για το νεογνό.

Μια γυναίκα που έχει υποβληθεί σε βαριατρική επέμβαση θα πρέπει να συμβουλεύεται όχι μόνο τον χειρουργό της αλλά και τον γυναικολόγο. Κατά την οξεία απώλεια βάρους μπορεί να εμφανίσει ολιγόρροια ή αμηνόρροια. Επίσης η σύλληψη θα πρέπει να αποθαρρύνεται κατά την μεγάλη απώλεια βάρους, δηλαδή τους πρώτους 12 με 18 μήνες. Αν και δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα, ίσως να υπάρχει κίνδυνος για αδυναμία ανάπτυξης του εμβρύου και προωρότητας και φυσικά αναστολή της απώλειας βάρους. Σε περίπτωση εγκυμοσύνης κατά το πρώτο έτος είναι απαραίτητη η συνεργασία βαριατρικού χειρουργού και γυναικολόγου.

Τι θα πρέπει να προσέξει μια γυναίκα που έχει υποβληθεί σε βαριατρική επέμβαση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Κάθε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας που έχει υποβληθεί σε επέμβαση απώλειας βάρους θα πρέπει να παρακολουθεί τα τακτικά Follow-up και να υποβάλλεται στις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις. Ιδιαίτερα οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε δυσαπορροφητικού τύπου επεμβάσεις όπως το γαστρικό Bypassθα πρέπει να λαμβάνουν συστηματικά συμπληρώματα διατροφής τόσο κατά την διάρκεια της κύησης όσο και κατά την περίοδο του θηλασμού (ca, fe, folicacid, Β12).

Η ναυτία και οι έμετοι την περίοδο της εγκυμοσύνης μπορεί να οφείλονται στην κύηση, μπορεί ωστόσο, να οφείλονται σε μια πιθανή επιπλοκή του Βαριατρικού Χειρουργείου. Τέτοιες επιπλοκές είναι η απόφραξη του εντέρου(εσωτερική κήλη),το έλκος στομάχου ή η στένωση της αναστόμωσης μετά από GastricBypass.

Μεγάλη προσοχή και στις εγκύους με γαστρικό δακτύλιο και εμέτους. Οι έμετοι μπορεί να οφείλονται σε μετακίνηση του δακτυλίου. Σε αδυναμία πρόσληψης βάρους θα πρέπει να χαλαρώσουμε τον δακτύλιο.

Τέλος θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στις πιθανές υπογλυκαιμίες που μπορεί να εμφανιστούν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε γαστρική παράκαμψη χρειάζεται μεγάλη προσοχή στο σύνδρομο Dumping και την καμπύλη σακχάρου.

Σε κάθε περίπτωση η συνεργασία βαριατρικού χειρουργού και γυναικολόγου είναι απαραίτητη κατά την διάρκεια της κύησης, της λοχείας και φυσικά του θηλασμού.